اهمیت متغیرهای اقلیمی، توپوگرافی و خاک در پراکنش سرخدار و اولویت‌بندی رویشگاه‌های مطلوب برای حفاظت و احیا در جنگل‌های خزری

گونۀ سرخدار از گونه‌های بومی و ارزشمند جنگل‌های هیرکانی است و براساس مطالعات اخیر، حضور این گونه در حال کاهش است؛ از این‌رو حفظ و احیای این گونۀ باارزش ضرورت دارد. یکی از راهکارهای حفاظت و احیای گونه‌های باارزش، شناسایی رویشگاه‌های بالقوۀ آن و اولویت‌بندی مناطق دارای پتانسیل حضور گونه با استفاده از مدل‌های پراکنش گونه‌ای است. این پژوهش با هدف اولویت‌بندی رویشگاه‌های مطلوب برای حفاظت و احیای سرخدار در جنگل‌های خزری انجام گرفت. در این پژوهش از الگوریتم درخت رگرسیون تقویت‌شده به‌منظور مدل‌سازی پراکنش گونۀ سرخدار در ارتباط با متغیرهای اقلیمی، خاکی و توپوگرافی و شناسایی مهم‌ترین متغیرهای تأثیرگذار بر پراکنش سرخدار استفاده شد. نتایج نشان داد که مدل ساخته‌شده با متغیرهای زیست‌اقلیمی از نظر معیارهای ارزیابی مدل با میانگین TSS و AUC 83/0 و 97/0 نسبت به مدل‌های ساخته‌شده با متغیرهای خاک و توپوگرافی، عملکرد بهتری برای پیش‌بینی پراکنش مکانی گونۀ سرخدار داشت. همچنین از بین متغیرهای زیست‌اقلیمی، میانگین دما در خشک‌ترین فصل سال و بارندگی در گرم‌ترین فصل سال، بیشترین تأثیر را در پراکنش گونۀ سرخدار داشته‌اند. متغیرهای کربن آلی خاک، درصد شن، ظرفیت تبادل کاتیونی، ارتفاع از سطح دریا و درصد شیب نیز از دیگر عوامل مهم تأثیرگذار در پراکنش گونۀ سرخدار بود. در پایان با ترکیب نقشه‌های پتانسیل حضور گونۀ به‌دست‌آمده از مدل‌های ساخته‌شده با متغیرهای اقلیمی، توپوگرافی و خاکی نقشۀ اولویت‌بندی حفاظت و احیای سرخدار تهیه شد که در برنامه‌ریزی برای بازسازی و احیای این گونه در جنگل‌های هیرکانی بسیار باارزش است.