اندازه‌گیری تاج‏بارش و اتلاف تاجی جنگلکاری‌های زربین و کاج بروسیا و تودة طبیعی بلندمازو در کوهمیان آزادشهر

مقدار تاج‏بارش و اتلاف تاجی گونه‌های درختی که برای جنگلکاری استفاده می‌شوند، به‌اندازة سازگاری با رویشگاه اهمیت دارند. در شرق ناحیة رویشی هیرکانی، از گونه‌های زربین، کاج بروسیا و بلندمازو در طرح‌های جنگلکاری زیاد استفاده شده است. تأثیر این جنگلکاری‌ها بر اجزای بارش و بیلان آب منطقه ناشناخته است. این پژوهش با هدف اندازه‌گیری تاج‏بارش و اتلاف تاجی جنگلکاری‌های زربین و کاج بروسیا و تودة طبیعی بلندمازو به‌مدت یک سال (از اردیبهشت 1391) انجام شد. یک دستگاه باران‌سنج و چهار جمع‌آوری‌کننده در محیط باز نزدیک به منطقه مورد بررسی نصب و برای اندازه‌گیری بارش استفاده شد. برای نمونه‌برداری از تاج‏بارش، 35 جمع‌آوری‌کننده به‌طور تصادفی در زیر تاج‎پوشش هر یک از توده‌ها نصب شد. در طول مدت بررسی مقدار بارش 1135 میلی‌متر بود. مقدار تاج‏بارش در جنگلکاری‌های زربین و کاج بروسیا و تودة طبیعی بلندمازو به‌ترتیب 4/439، 7/642 و 7/614 میلی‌متر به‌دست آمد. مقدار اتلاف تاجی سالانه در توده‌های بررسی‌شده به‌ترتیب 3/61، 4/43 و 8/45 درصد از بارش برآورد شد. بین تاج‏بارش توده‌های بررسی‌شده و بارش، همبستگی مثبت و معنی‌دار به‌دست آمد و به‌وسیلة معادلة توانی، مدل‌سازی شد. مدل‌سازی ارتباط بین اتلاف تاجی و بارش نیز با همین روش انجام شد. در جنگلکاری‌های زربین و کاج بروسیا و تودة طبیعی بلندمازو، بخش زیادی از بارش روی تاج‎پوشش باقی می‌ماند و پس از تبخیر شدن به جو باز می‌گردد. با توجه به اینکه گونة استفاده‌شده در جنگلکاری‌ بر مقدار ورود آب به زیر تاج‎پوشش تأثیر دارد، لازم است در فرایند انتخاب گونه به مقدار تاج‏بارش و اتلاف تاجی توجه شود.