ارزیابی میزان همزیستی، فعالیت آنزیم‌های آنتی‌اکسیدانتی و شاخص خطر و سلامت گشنیز تحت سمیت کادمیوم و کاربرد قارچ‌های مایکوریزا

هدف: هدف از این مطالعه بررسی تلقیح دو گونه قارچ مایکوریزا بر برخی خصوصیات رشدی، درصد همزیستی،فعالیت آنزیم­های آنتی‏اکسیدانتی و شاخص خطر و سلامت گشنیز تحت تنش فلز سنگین کادمیوم است. مواد و روش‏ها: این تحقیق به‏صورت گلدانی در گلخانه‌ تحقیقاتی گروه علوم باغبانی و مهندسی فضای سبز دانشگاه فردوسی مشهد در سال 1397 به‏صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملا تصادفی با 2 فاکتور و در 3 تکرار انجام شد. فاکتور اول نیترات کادمیوم در 4 سطح 0، 20، 40 و80 میلی­گرم در کیلوگرم خاک و فاکتور دوم قارچ مایکوریزا در 3 سطح عدم تلقیح باقارچ و تلقیح با قارچ‌هایGlomus mosseae  و Glomus intraradices بود. نتایج: نتایج نشان داد که با افزایش غلظت کادمیوم مقادیر زیست ‌توده تر اندام هوایی، سطح برگ، تعداد بذر، وزن هزار دانه، درصد همزیستی، پروتئین محلول، فعالیت آنزیم‌های کاتالاز، آسکوربات پراکسیداز، گایکول پراکسیداز، پلی‏فنول ­اکسیداز در گیاه گشنیز به‏طور معنی‌داری کاهش پیدا کرد؛ ولی مقادیر مالون­دی‌آلدئید و شاخص خطر و سلامت افزایش یافت. درحالی‏که کاربرد قارچ­­های مایکوریزا توانست اثرات زیان‌بار کادمیوم را در گیاه کاهش دهد، به­­طوری‏که باعث کاهش 1/47 درصدی شاخص خطر و سلامت و 2/17 درصدی مالون‌دی‌آلدئید در گیاه شدند. نتیجه‏گیری: براساس دست‏آوردهای این پژوهش در شرایط تنش فلز سنگین کادمیوم استفاده از قارچ‌های مایکوریزا تاثیر به‏سزایی در بهبود اثرات مضر کادمیوم در گیاه گشنیز داشت، به‌طوری‏که باعث اصلاح شاخص خطر و سلامت برای مصرف­کنندگان شد و استفاده از قارچ‌های مایکوریزا به‌عنوان راهکاری مدیریتی در مناطق آلوده به این فلز سنگین توصیه می‌شود.