ارزیابی محیط و منظر محوطه‌های باستانی با تأکید بر رویکرد زیبایی شناسی بصری: (مطالعة موردی: منطقة بیشاپور- تنگ چوگان)

امروزه هدف از ارزیابی کیفیات بصری محیط و منظر، تعیین و مشخص کردن شاخص‌ها و معیارهایی است که از طریق آنها بتوان مناظر را حفاظت، احیاء و یا بازسازی کرد. در واقع از این طریق می‌توان مناظری که از لحاظ زیبایی مناسب هستند را حفظ و سایر مناظر را ترمیم و احیاء کرد. توجه به کیفیات و خصوصیات بصری و عناصر سازنده منظر از اجزای لاینفک و شاید مهم‌ترین جزء مناظر باستانی به شمار می‌آید و امروزه تحقیقات و تألیفات متعددی در این زمینه صورت می‌پذیرد تا با شیوه‌ای روشمند به امر ارزیابی منظر پرداخته شود و نتایج آن در طراحی مناظری با کیفیات بصری بهتر مورد استفاده قرار گیرد. در این تحقیق، ارزیابی کیفیات بصری محیط و منظر منطقه باستانی بیشاپور از طریق رویکرد زیبایی شناسی صوری و با بهره‌گیری از روش چک لیست صورت پذیرفته است. تمام متغیرهای ذکر شده (فیزیکی، بیولوژیکی و انسانی) به صورت جداگانه در هر 4 پهنه مورد بررسی و ارزیابی و امتیازدهی عددی (از 3+ تا 3-) قرار گرفته و نتایج حاصل از این بررسی در جداول جداگانه‌ای مطرح می شوند. سپس میانگین امتیازات هر یک از عوامل محیطی و اجزای تشکیل دهندة آنها در هر پهنه به دست آمده و این میانگین‌ها روی نمودار برده می‌شوند. این نمودارها نشان دهندة این مطلب هستند که کدامیک از متغیرها در هر پهنه دچار مشکل و ضعف بوده و نیاز به اصلاح دارند. بر اساس این موضوع می‌توان به منظور بهبود و تقویت منظر هر پهنه یکسری راهکارها اعمال کرد. در انتها، راهکارها و پیشنهادهایی برای هر یک از پهنه‌ها به منظور مشخص کردن میزان دخالت برای طراحی و مهم‌تر از آن، عامل و یا عوامل نیازمند تغییر و یا تقویت برای ارتقای کیفیات بصری محیط و منظر این محوطه ارائه می‌شوند.