ارزیابی عملکرد دانه و شاخص‌های تحمل به خشکی در لاین‌های گندم تحت شرایط آبیاری مطلوب و محدود در مرحله پرشدن دانه

به‌منظور شناسایی لاین یا لاین‌های متحمل به تنش‌رطوبتی بر اساس شاخص‌های مختلف و شناسایی بهترین شاخص‌های تحمل به خشکی، 4 آزمایش در سال 86- 85 در ایستگاه‌های تحقیقات کشاورزی میاندوآب، همدان، اردبیل و مشهد با 18 لاین امید‌بخش و دو رقم شاهد در قالب طرح بلوک­ های کامل تصادفی در سه تکرار و در دو شرایط آبیاری کامل و اعمال تنش ‌رطوبتی در مرحله پرشدن دانه انجـام شـد. نتایج نشان داد که لاین‌های شماره C-80-4)2) و Bkt/90-Zhong 87)8) نام‌گذاری شده به‌نام میهن با توجه به مقادیر بالای شاخص‌های تحمل به خشکی MP، GMP، STI، HARM،  RDI و مقادیر کم شاخص‌های TOL و SSI، عملکرد دانه بالا در شرایط مطلوب و تنش رطوبتی در مرحله پرشدن دانه به‌عنوان لاین‌های متحمل به تنش‌ رطوبتی در مرحله پرشدن دانه شناسایی شدند. با توجه به ضرایب همبستگی مثبت و معنی‌دار بین شاخص‌ها با عملکرد دانه در هر دو شرایط آبیاری و بین شاخص‌ها، مشخص گردید که انتخاب بر اساس شاخص‌های GMP، MP، STI و HARM منجر به انتخاب ژنوتیپ‌هایی با عملکرد دانه بالا در هر دو شرایط آبیاری گردید. نتایج تجزیه به عامل‌ها نشان داد که 99.83 درصد از تغییرات کل توسط دو مؤلفه تبیین شدند. مؤلفه اول با توجیه 70.85 درصد از تغییرات، عملکرد بالقوه و تحمل به خشکی (شاخص‌های MP، GMP،STI، HARM، RDI) و مؤلفه دوم با توجیه 28.98 درصد از تغییرات به‌عنوان مؤلفه حساسیت به تنش (شاخص‌های TOL و SSI) نام‌گذاری شدند. تجزیه کلاستر نشان داد شاخص‌های STI، GMP، HARM و MP در یک خوشه و TOL و SSI در خوشه دیگر قرار گرفتند.