ارزﯾﺎﺑﯽ ﺧﻄﺮ و ﺧﺴﺎرت زﻣﯿﻦﻟﻐﺰش در ﺣﻮﺿﻪ آﺑﺨﯿﺰ بقیع به روش‌های فاکتور قطعیت و رگرسیون لجستیک

زمین‌لغزش‌ها مخاطرات طبیعى مهمی برای فعالیت‌های انسانی هستند که اغلب سبب از دست رفتن منابع اقتصادی، خسارات به اموال و تأسیسات، خسارات جانی و تخریب مناظر طبیعی می‌شوند. تهیه نقشه حساسیت به زمین‌لغزش گام بزرگی در مدیریت خطر است. مدل‌های مختلفی جهت پهنه‌بندی خطر زمین‌لغزش ارائه شده است که در اﯾﻦ ﺗﺤﻘﯿﻖ ﮐﺎرآﯾﻰ دو ﻣﺪل، آماری رگرسیون چندمتغیره (رگرسیون لجستیک) و مدل احتمالاتی فاکتور قطعیت (CF ) در ﺣﻮﺿﻪ آﺑﺨﯿﺰ بقیع نیشابور ﻣﻮرد ﻣﻘﺎﯾﺴﻪ ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺖ ﺗﺎ ﭘﺲ از ﺗﻬﯿﻪ ﻧﻘﺸﻪ ﺧﻄﺮات زﻣﯿﻦﻟﻐﺰش، ﻣﺪل ﺑﺮﺗﺮ جهت پهنه‌بندی اﻧﺘﺨﺎب ﮔﺮدد. تعداد 44 ﻣـﻮرد لغزش داﻣﻨﻪ‌ای، در ﻣﻨﻄﻘﻪ با بررسی میدانی شناسایی و ﺑﻌﺪ از اﺻﻼح و ﺗﺄﻳﻴﺪ ﻧﻬﺎﻳﻲ، ﻧﻘﺸﻪی ﭘـﺮاﻛﻨﺶ زﻣـﻴﻦ ﻟﻐـﺰش‌ﻫـﺎ در ﻣﺤـﻴﻂ ﺳﻴﺴـﺘﻢ اﻃّﻼﻋـﺎت جغرافیایی تهیه و رقومی شدند. در اداﻣﻪ، ﺑﺮاﺳﺎس 10 معیار مؤثر بر زمین‌لغزش شامل ارتفاع، شیب، جهت دامنه، لیتولوژی، فاصله از گسل، شاخص پوشش‌گیاهی، کاربری اراضی، بارش، فاصله از جاده و فاصله از رودخانه و ﺑﺎ ﺗﻬﻴﻪ ﻧﻘﺸﻪی ﻫـﺮ ﻳـﻚ از ﻋﻮاﻣـﻞ و ﺗﻠﻔﻴـﻖ آنﻫـﺎ ﺑـﺎ ﻧﻘﺸـﻪی زﻣﻴﻦ ﻟﻐﺰشﻫﺎ و ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از اﻣﻜﺎﻧﺎت ﻧﺮم اﻓﺰار10.2ARC GIS و SPSS و روش‌های مذکور، ﻧﻘﺸﻪی ﭘﻬﻨـﻪﺑﻨـﺪی وﻗـﻮع زﻣﻴﻦ ﻟﻐﺰش در 5 رده خطر تهیه ﮔﺮدﻳﺪ. جهت ارزیابی کارایی و انتخاب مدل مناسب برای پهنه‌بندی خطر زمین‌لغزش از روش شاخص زمین‌لغزش (Li) استفاده گردید. بر اساس این شاخص، در روش فاکتور قطعیت 32/92 درصد و در روش رگرسیون لجستیک35/60 درصد زمین لغزش‌ها در طبقه‌های خطر زیاد و خطر خیلی زیاد اتفاق افتاده‌اند. بنابراین روش فاکتور قطعیت برای منطقه مورد مطالعه مطلوب تشخیص داده شد. نتایج نشان می‌دهد که عامل شیب، لیتولوژی و ارتفاع مهمترین عوامل موثر در وقوع زمین‌لغزش‌های منطقه مورد مطالعه می‌باشند. نتایج این مطالعه می‌تواند در مدیریت خطر زمین‌لغزش و عوامل تشدید کننده مفید باشد.