ارزیابی توارث ژنتیکی و پاسخ به گزینش لوله ای شدن برگ ها و برخی صفات مرتبط با تحمل خشکی در گندم نان

در این پژوهش ژنتیک صفات وابسته به تحمل خشکی شامل لوله­ای شدن برگ­ها، ارتفاع بوته، طول پدانکل، تعداد کل پنجه­ها، طول و عرض برگ پرچم با استفاده از یک تلاقی دی­آلل 9×9 در قالب طرح بلوک­های کامل تصادفی با سه تکرار در مزرعه پژوهشی دانشگاه شهید باهنر کرمان مورد ارزیابی قرار گرفتند. لوله­ای شدن برگ ­ها یکی از راهکارهای مهم گندم در تحمل تنش خشکی است. نسبت بیکر (25/0) و وراثت­پذیری خصوصی (20/0)  پایین این صفت نشان دهنده نقش پررنگ آثار غیرافزایشی در کنترل ژنتیکی این صفت است. این نتایج نشان می­دهدبرای به­نژادی این صفت گزینش در نسل­های تفکیک نمی­تواند مفید باشد و روش­هایی مانند بالک، بالک تک­بذر و هاپلوئید های مضاعف شده توصیه می­گردد. از طرف دیگر، عرض برگ پرچم، طول پدانکل و ارتفاع بوته وراثت‌پذیری خصوصی (به ترتیب 65/0، 56/0 و 51/0) و نسبت بیکر بالایی (به ترتیب 67/0، 65/0 و 46/0) داشتند. با توجه به این نتایج، روش­های شجره­ای و تلاقی برگشتی برای به­نژادی این صفات مناسب است. صفات تعداد کل پنجه­ها (22%)، طول پدانکل (19%)، عرض برگ پرچم (15%) و ارتفاع بوته (14%) بیشترین پاسخ به گزینش را به خود اختصاص دادند. دلیل این امر تنوع فنوتیپی بالا و یا وراثت­پذیری خصوصی بالای این صفات است.