ارزیابی ارتباط غلظت سرمی بتاهیدروکسی بوتیرات با شاخص‌های استرس اکسیداتیو، انرژی و ریزمغذی‌ها در شرایط مختلف فیزیولوژیک گاو نژاد هلشتاین

هدف از انجام این پژوهش، بررسی ارتباط بین غلظت سرمی بین بتاهیدروکسی بوتیرات (BHB) با گلوتاتیون پراکسیداز (GPX)، تری‌‌گلیسرید، کلسترول، گلوکز، مس، روی و آهن است. 230 راس گاو از نظر شرایط تولید مثلی به 3 گروه گاوهای آبستن 9-7 ماه، 2 ماه پس از زایش و (ماه آخر شیرواری) انتخاب شدند. دام‌ها از نظر غلظت سرمی BHB، به چهار گروه BHB کمتر از 8/0، 2/1-81/0، 39/1-21/1 و بیشتر از 4/1 میلی‌مول در لیتر طبقه‌بندی شدند. میانگین BHB در تمامی دام‌‌ها 64/0میلی‌‌مول در لیتر بود. مقادیر BHB گاوهای تا 2 ماه پس از زایش، به‌‌طور معنی‌‌داری بیشتر از گاوهای با آبستنی سنگین بود. درصد گاوهای ناسالم 4/17 و شامل BHB بین 2/1-8/0، 4/1-21/1 و 4/1< به‌‌ترتیب 4/10، 6/2 و 4/4 بودند. میانگین غلظت سرمی GPX و روی در بین گروه‌‌های تولیدمثلی و BHB برخلاف تریگلیسرید و کلسترول تفاوت آماری معنی‌‌داری نداشت. پایین‌‌ترین غلظت سرمی مس، روی و آهن در گروه آبستنی سنگین بود. مقادیر سرمی مس و اهن در بین گروه‌‌های تولید مثلی معنی‌دار و براساس گروه‌‌های BHB معنی‌‌دار نبودند. میزان BHB گاوهای آبستن 8/0> و سالم بودند ولی گروه تازه‌زا دارای BHB 8/0< (کتوز تحت‌‌بالینی و بالینی) بودند. هیچ‌‌یک از شاخص‌‌های خون در BHB 8/0< معنی‌‌دار نبودند. BHB با شاخص‌‌های انرژی در گروه‌‌های تولیدمثلی (بجز گلوکز) همبستگی معنی‌‌داری نشان داد. هم‌‌چنین BHB با GPX و مس در گاوهای آبستن و 2 ماه پس از زایش همبستگی معنی داری نشان داد. نتیجه این‌‌که فراوانی کتوز تحت‌‌بالینی حدود چهار برابر بالینی بود. مقدار BHB و شاخص‌‌های انرژی به آبستنی و شیراوری وابستگی داشته اما GPX و ریزمغذی‌‌ها تحت تاثیر BHB نبودند. BHB با GPX و مس در گروه‌‌های تولیدمثلی مرتبط بودند. نهایتاً افزایش BHB با کاهش مس در دوره پس از زایش همراه بوده که می‌‌توانند متاثر از همدیگر باشند.