ارزیابی آگاهی، نگرش و عملکرد تغذیه ای بزرگسالان و رابطه آنها با نمایه توده بدنی و میزان لیپیدهای سرم در بزرگسالان ساکن منطقه 13 تهران طی سالهای 81-1380

سابقه و هدف: شیوع بالای بیماری های غیرواگیر و عوامل خطرساز آنها، انجام مداخله ای تغذیه ای جهت پیشگیری ازاین بیماریها را ضروری ساخته است. مطالعه حاضر با هدف فراهم آوردن داده های پایه ای در زمینه آگاهی، نگرش و عملکرد شهرنشینان تهرانی در مورد تغذیه و رابطه آن با عوامل خطرساز بیماری های عمده غیرواگیر، طی سال های 81-1380 به انجام رسید. مواد و روشها: این مطالعه به روش مقطعی در قالب مرحله دوم طرح «مطالعه قند و لیپید تهران» انجام گرفت. نمونه ها 826 نفر شامل: 457 زن و 369 مرد با محدوده سنی 70-20 سال، که به طور تصادفی از نمونه های مطرح قند و لیپید انتخاب شدند. جهت ارزیابی آگاهی، نگرش و عملکرد از پرسشنامه ای، که از محاسبه امتیاز های بخش های سه گانه آن، چارک امتیازی به صورت، چارک اول به عنوان ضعیف، چارک دوم و سوم به عنوان متوسط و چارک آخر به عنوان مطلوب کدگذاری شد. داده ها بیوشیمیایی شامل قندخون ناشتا، غلظت کلسترول، تری گلیسرید و -DHL کلسترول با روش های استاندارد اندازه گیری و غلظت -LDL کلسترول محاسبه و نمایه توده بدنی (BMI) با اندازه گیری قد و وزن بدست آمد. برای تعیین وجود رابطه میان آگاهی، نگرش و عملکرد تغذیه ای افراد مورد بررسی با جنس، سن و میزان تحصیلات از آزمون آماری Chi-square و با نمایه توده بدنی، سطوح لیپید و لیپوپروتئین ها از همبستگی اسپیرمن استفاده شد. برای بررسی تفاوت این متغییرها در میان گروه های سنی، جنسی، تحصیلی و نیز گروه های طبیعی، مرزی و غیرطبیعی کلسترول تام، -LDL کلسترول، تری گلسیرید و BMI از آزمون آماری Kruakal-Wallis استفاده گردید. در تمام موارد مرز معنی دار به صورت P<0.05 تعریف شد. یافته ها: در این تحقیق آگاهی، نگرش و عملکرد تغذیه ای به 3 حالت: مطلوب، متوسط و ضعیف تقسیم بندی شد. نتایج در مورد آگاهی 26.5، 52.7 و 20.8 درصد، در مورد نگرش 27.6، 48.9 و 23.5 درصد و در مورد عملکرد 27.4، 51.7 و 20.9 درصد محاسبه شد. میزان آگاهی افراد 50-30 سال در مقایسه با گروه های سنی بالاتر، بیشتر بود (P<0.01). میزان آگاهی افراد با سطح تحصیلات رابطه مستقیم داشت و افراد بی سواد و کم سواد نگرش ضعیف تری نسبت به سایر گروه ها داشتند (P<0.001). ولی عملکرد آنها در حوزه های مصرف چربی و عوامل خطرساز بیماری های قلبی- عروقی از دارندگان مدرک راهنمایی با دیپلم بهتر بود (P<0.001). عملکرد افراد متاهل نسبت به افراد مجرد، بهتر بود (P<0.001) و این تفاوت پس از تعدیل برای سن از بین رفت. سطح کلسترول تام و -LDL کلسترول با عملکرد تغذیه ای رابطه مستقیم داشتr=0.22) ،(P<0.01 . عملکرد افراد دارای سطح تری گلسیرید حد مرزی، بهتر از افراد طبیعی بود. افراد چاق عملکرد تغذیه ای مطلوب تری نسبت به افراد دارای اضافه وزن و یا وزن طبیعی داشتند و در ضمن نگرش افراد دارای اضافه وزن نسبت به افراد دارای وزن طبیعی بهتر بود .(P<0.001) نتیجه گیری و توصیه ها: سن، میزان تحصیلات، وضعیت تاهل و وضعیت سلامتی از جمله مواردی هستند که می توانند در آگاهی، نگرش و عملکرد افراد تاثیر بگذراند. لذا لزوم از روش های مختلف جهت بهبود عملکرد تغذیه ای جامعه با در نظر گرفتن عوامل موثر برآن، ضروری به نظر می رشد.