اثر بیمارگر قارچی Leptosphaeria maculans در مرحله زیواپرور بر پروفیل متابولیکی گیاه کلزا رقم هایولا 401 در یک برهم کنش سازگار

پیشرفت­های اخیر در زمینه ابزارها و استخراج داده­ها، امکان مطالعه تاثیر تنش­های مختلف را بر متابولیسم اولیه و ثانویه گیاه به­وجود آورده است. مطالعه مکانیسم­های بیماریزایی و شناسائی مسیرهای متابولیکی مرتبط با بیماریزائی در گیاه، تغییرات در پروفیل متابولیکی بخش قطبی حاصل از برهمکنش سازگار قارچ Leptosphaeria maculans (فرم غیرجنسی Phoma lingam) (جدایه گرگان) و کلزا رقم حساس هایولا 401 به کمک دستگاه کروماتوگرافی گازی-طیف­سنج جرمی (GC-MS) مورد بررسی قرار گرفت. بدین منظور در شرایط کاملاً کنترل شده، 14 روز پس از کشت، در مرحله دو لپه­ای، گیاهان به ترتیب با سوسپانسیون 107 اسپور در میلی­لیتر و آب (شاهد) به روش قطره-زخم مایه­زنی شدند. 48 ساعت پس از مایه­زنی نمونه­برداری بافت محل مایه­زنی انجام شد و به سرعت تحت شوک سرمایی قرار گرفت. متابولیت‌ها با حلال متانول استخراج و به کمک دستگاه GC-MS شناسایی و اندازه‌گیری شده و مورد تجزیه و تحلیل آماری قرار گرفتند. تعداد 70 متابولیت نسبت به شاهد خود تغییرات معنی‌داری (P ≤0.05) نشان دادند که منجر به تغییرات در 28 مسیر متابولیکی در سلول‌های گیاه بود. در این برهمکنش تعدادی مسیر از مسیرهای متابولیکی دخیل در تقویت دیواره­ی سلولی، تولید ترکیبات فنولی، آلکالوئیدی، ترپنوئیدی، تولید انرژی، تولید هورمون و انتقال سیگنال­ تضعیف گردید. همچنین فراوانی تعداد زیادی از قندها کاهش یافت که این موضوع نقش حیاتی این کربوهیدرات­ها را در بیماریزایی P. lingamدر برهم کنش سازگار با یک رقم حساس پیشنهاد می­کند.