اثر اقتصاد زیرزمینی بر روی انتشار دی‌اکسید‌کربن در ایران (1391-1357)

اقتصاد زیرزمینی، پدیده‌ای جهانی است که در همه کشورهای جهان وجود دارد و در چهار دهه اخیر توجه محققین و سازمان‌های دولتی را به خود جلب کرده است. این توجه نشانگر اهمیت این مسأله است. آنچه در ادبیات متعارف اقتصادی مطرح و در قالب آمار و ارقام منعکس می‌­شود ناظر به فعالیت‌های رسمی اقتصاد است. حال آنکه بخش قابل توجهی از فعالیت‌های اقتصادی نیز وجود دارد که به صورت پنهان در جریانند و در قالب آمار و ارقام منعکس نمی‌شوند و به فعالیت‌های غیررسمی، سایه‌ای، پنهان یا زیرزمینی معروفند. مقاله حاضر به بررسی آن بخش از تبعات فعالیت‌های زیرزمینی می‌پردازد که محیط‌زیست را متأثر می­کند و باعث می‌شود محیط‌زیست نتواند وظایف طبیعی خود را انجام دهد. این مطالعه به تجزیه و تحلیل ارتباط متغیرهای مذکور در قالب مدل اقتصاد سنجیARDL با استفاده از نرم افزار EViews9 برای دوره زمانی (1391-1357) و نیز با استفاده از نرم‌افزار آماریR به رابطه دو به دوی متغیرها پرداخته است. از این‌رو این مطالعه با هدف تعیین رابطه میان اقتصاد زیرزمینی و آلودگی محیط‌زیست (آلودگی هوا) انجام گرفته‌‌‌‌است. نتایج نشان داد که آلودگی هوا تابعی مثبت از اقتصاد زیرزمینی و درآمد ملی سرانه است و نیز تابعی منفی از درجه باز بودن اقتصاد است.