اثر اسید اگزالیک در افزایش قابلیت استفاده فسفر خاک برای گیاه گندم

بعضی از گیاهان کلسیم‌دوست در شرایط کمبود فسفر، به طور طبیعی قادرند تا حدی قابلیت استفاده فسفر را از طریق تراوش برخی ترکیبات نظیر اسیدهای آلی با وزن مولکولی کم افزایش دهند. این تحقیق با الگوبرداری از این ویژگی خاص گیاهان و با هدف استفاده از یک اسید آلی در خاک آهکی با فسفر قابل استفاده نسبتاً کم، به منظور افزایش قابلیت جذب فسفر انجام شد. آزمایش در گلخانه با پنج تیمار ترکیبی از کود معدنی مونو کلسیم فسفات (Ca(H2PO4).2H2O) و اسید اگزالیک (خالص با فرمول C2H2O4.2H2O) به صورت طرح کاملاً تصادفی در سه تکرار و در یک خاک آهکی با بافت لوم انجام گرفت. برای ساخت تیمارها مقادیر 68، 8/40، 2/27، 6/13 و صفر میلی‌گرم بر کیلوگرم خاک از کود مونو کلسیم فسفات به ترتیب با صفر، 6/1، 4/2، 2/3 و 4 میلی‌مول بر کیلوگرم خاک از اسید اگزالیک ترکیب شد. دو ماه بعد از کشت گندم (Triticum aestivum) از رقم پارسی، گیاهان برداشت شد و ماده خشک اندام رویشی، غلظت و مقدار جذب فسفر توسط گندم و غلظت فسفر قابل جذب خاک اندازه‌گیری گردید. نتایج نشان داد دامنه غلظت‌های مورد استفاده اسید اگزالیک (6/1 تا 4 میلی‌مول بر کیلوگرم خاک) برای افزایش قابلیت استفاده فسفر مناسب بود. کم کردن مصرف کود فسفر در خاک و اضافه کردن اسید اگزالیک برای جبران آن وزن ماده خشک گیاه را کاهش نداد و منجر­به افزایش معنی‌دار جذب فسفر از خاک نیز شد. همچنین اضافه کردن اسید اگزالیک به خاک کارایی جذب فسفر گیاه را افزایش داد. نتایج تحقیق نشان داد، تیمار 2/27 میلی گرم بر کیلوگرم کود مونو کلسیم فسفات (به عنوان 40 درصد نیاز کود فسفر گیاه) و 4/2 میلی‌مول بر کیلوگرم اسید اگزالیک، بهترین ترکیب کود و اسید، برای افزایش قابلیت استفاده فسفر بود.