اثرنسبت‌های کشت مخلوط بر کمیت و کیفیت اسانس زنیان و اسفرزه

چکیده به منظور بررسی اثر تاریخ کاشت و نسبت‌های کاشت مخلوط زنیان و اسفرزه بر کمیت و کیفیت مواد موثره گیاهی و کارایی کشت مخلوط، آزمایشی به صورت کرت های خرد شده در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با سه تکرار در مزرعه تحقیقاتی دانشگاه زابل اجرا گردید. تاریخ کاشت 20 دی­ماه و 20 بهمن ماه در کرت‌های اصلی و کشت‌های خالص دو گونه زنیان و اسفرزه و نسبت‌های کشت افزایشی (25، 50، 75 و 100% اسفرزه به همراه 100% زنیان) در کرت‌های فرعی قرار گرفتند. پس از استخراج اسانس بذر زنیان، ترکیب­های آن با GC و GC/MS مورد شناسایی و تعداد 33 ترکیب شناسایی شد. در میان این ترکیب‌ها، تیمول، پاراسیمن و گاماترپینن بیشترین درصد را دارا بودند. تاریخ کاشت تاثیر معنی­داری بر درصد، عملکرد اسانس و اجزای اسانس داشت. در تاریخ کاشت دوم درصد تیمول و درصد اسانس دانه افزایش یافت، در حالی که بیشترین عملکرد اسانس و درصد پاراسیمن و گاماترپینن از تاریخ کاشت اول به دست آمد. در بین نسبت­های کاشت بیشترین درصد و عملکرد اسانس از کشت خالص زنیان به دست آمد و با افزایش تراکم گیاهی، درصد تیمول و پاراسیمن کاهش و درصد گاماترپینن افزایش داشتند. بالاترین میزان نسبت برابری زمین برای عملکرد در نسبت کاشت  50%اسفرزه + 100% زنیان (53/2LER= ) به دست آمد که نشان از برتری کشت مخلوط این دو گیاه نسبت به کشت خالص می­باشد.