اثربخشی فناوری C‏BCT در تشخیص و درمان بیماریهای دهان و دندان و فک و صورت : مرور نظام‌مند

  اثربخشی فناوری CBCT در تشخیص و درمان بیماریهای دهان و دندان و فک و صورت : مرور نظام‌مند       حسین شعبانی‌نژاد1- دکتر علی اکبری‌ساری2- محمدرضا مبینی‌زاده3 – سیما رفیعی4 – دکتر علی محرابی‌ ساری5 – دکتر یاسر صافی6     1- مرکز تحقیقات مدیریت ارائه خدمات سلامت، پژوهشکده آینده پژوهی در سلامت، دانشگاه علوم پزشکی کرمان، کرمان، ایران   2- دانشیار گروه آموزشی علوم مدیریت و اقتصاد بهداشت‌دانشکده بهداشت و مرکز بهره‌برداری از دانش سلامت دانشگاه علوم‌پزشکی تهران ، تهران، ایران   3- دانشجوی دوره دکتری تخصصی گروه آموزشی مدیریت خدمات بهداشتی و درمانی دانشکده مدیریت و اقتصاد دانشگاه آزاد اسلامی واحد   علوم و تحقیقات تهران، تهران، ایران   4- دانشجوی دوره دکتری تخصصی مدیریت خدمات بهداشتی و درمانی، گروه مدیریت اقتصاد سلامت، دانشکده بهداشت و انستیتوی تحقیقات   بهداشتی، دانشگاه علوم پزشکی تهران، تهران، ایران   5- دندانپزشک و کارشناس دفتر ارزیابی فناوری تدوین استاندارد و تعرفه‌های سلامت، معاونت درمان وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی   6- استادیار گروه آموزشی رادیولوژی دهان و فک و صورت دانشکده دندانپزشکی دانشگاه علوم پزشکی شهیدبهشتی، تهران، ایران     چکیده   زمینه و هدف : توموگرافی کامپیوتری مخروطی یا CBCT یک فناوری تصویربرداری ناحیه دهان و دندان است که به وسیله پرتو مخروطی شکلش می‌تواند حجم کاملی از تصاویر این ناحیه را به صورت یکجا نمایش دهد. هدف از این مطالعه مرور نظام‌مند اثربخشی فناوری CBCT در تشخیص و درمان بیماریهای دهان و دندان و فک و صورت می‌باشد.   روش بررسی: در این مطالعه نظام مند مطالعات مربوط به فناوری CBCT با یک روش مرجع یا روش استاندارد تشخیصی دیگر مقایسه شد و برای ارزیابی عملکرد فناوری از پیامدهایی نظیر حساسیت، ویژگی و ایمنی استفاده گردید. موضوع از طریق پایگاههای اطلاعاتی Medline و Cochrane Library مورد جستجو قرار گرفتند. نتایج مقالات یافت‌شده به روش کیفی مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت.   یافته‌ها: 31 مقاله وارد مطالعه شد، مطالعات وارد شده از نوع تشخیصی و یا توصیفی بوده و از حجم نمونه پایینی (کمتر از ده) برخوردار بودند. شواهد در مورد اثربخشی این فناوری در فرایند درمان و پیامدهای نهایی آن بسیار محدود بود و شواهد موجود نیز بعضاً در تضاد با یکدیگر قرار داشتند . همچنین در اکثر موارد این تفاوتها از نظر آماری معنی‌دار نبود. امروزه فناوری CBCT پیشرفت زیادی کرده است و کیفیت تصویـر در آن از نظر شفافیت بالاتر از MDCT Multi Detector Computed Tomography: است گرچه هنوز Contrast resolution آن در قیاس با MOCT پایینتر است. به همین دلیل در تصویربرداری از بافت نرم استفاده از MOCT ارجح است. اما در بافت سخت ناحیه فک و صورت تصویری شفافتر و با وضوح بیشتر همراه با اشعه کمتر می‌توان در CBCT پیدا کرد .   نتیجه‌گیری: در حال حاضر فناوری CBCT در برخی از کشورهای پیشرفته به طور شایع استفاده می‌شود و به نظر می‌رسد استفاده از آن می‌تواند باعث به دست آوردن اطلاعات دقیق از ناحیه دهان و فک و صورت و بالا بردن سطح خدمات دندانپزشکی و جراحی این ناحیه گردد .   کلید واژه‎ها: توموگرافی مخروطی کامپیوتری ، تصویربرداری ، اشعه مخروطی ، دندانپزشکی   وصول مقاله: 6/4/1391 اصلاح نهایی: 13/5/1392 پذیرش مقاله: 8/7/1392   نویسنده مسئول : دکتر علی اکبری‌ساری، گروه آموزشی علوم مدیریت و اقتصاد بهداشت دانشکده بهداشت و مرکز بهره‌برداری از دانش سلامت دانشگاه علوم پزشکی تهران، تهران، ایران   e.mail: [email protected]