اثرات کنه‌کشی اسانس‌های آویشن شیرازی، باریجه و مرزه روی کنه تارتن دولکه‌ای (Acari: Tetranychidae) (Tetranychus urticae Koch)

کنه تارتن دولکه‌ای (Tetranychus urticae Koch) یکی از آفات مهم و چندخوار است که بازه‌ی وسیعی از محصولات کشاورزی را در سراسر جهان مورد حمله قرار می‌دهد. در دهه‌های اخیر استفاده بیش از حد از کنه‌کش‌های متداول بروز مقاومت به آفات و آلودگی‌های زیست محیطی را به همراه داشته است. در سال‌های اخیر اسانس‌های گیاهی به‌عنوان ترکیب‌های طبیعی برای حفاظت از گیاهان مورد توجه قرار گرفته‌اند. در این پژوهش اثر کشندگی اسانس سه گونه از گیاهان دارویی به نام‌های آویشن شیرازی (Zataria multiflora Boiss.)، باریجه (Ferula gummosa L.) و مرزه (Satureja hortensis L.) به روش تدخینی روی مراحل تخم و بالغ کنه تارتن دولکه‌ای مورد بررسی قرار گرفت. اسانس‌های گیاهی به روش تقطیر با آب و به کمک دستگاه کلونجر تهیه شدند. آزمایش‌ها در دمای 1 ± 25 درجه سلیسیوس، رطوبت نسبی 5 ± 50% و دوره نوری 16 ساعت روشنایی و 8 ساعت تاریکی انجام شد. غلظت 50% کشنده (LC50) برای اسانس‌های آویشن شیرازی، مرزه و باریجه روی کنه‌های بالغ ماده به‌ترتیب 962/21، 894/30 و 783/56 میکرولیتر بر لیتر هوا پس از 24 ساعت بدست آمد. در آزمایش‌های تخم‌کشی، مقادیر LC50 برای سه اسانس مذکور نیز به‌ترتیب 493/17، 07/43 و 61/101 میکرولیتر بر لیتر هوا در همین مدت بدست آمد. نتایج نشان داد که اسانس آویشن شیرازی به‌طور معنی‌داری نسبت به دو اسانس دیگر بیشترین اثر کشندگی را روی مراحل تخم و بالغ کنه تارتن دولکه‌ای داشته است.