بررسی مقایسه ای اوضاع و تشکیلات اداری هخامنشیان (529- 330 ق . م) و ساسانیان (224-651 م)، (شباهت و تفاوت ها)

وجود تشکیلات اداری و حکومتی در ایران باستان بلاشک بر می گردد به زمان امپراتوری بزرگ هخامنشیان که از نظر دودمان « هخامنشی » و از طایقه ی « پاسارگاد » یکی از طوایف مهم قبیله ی پارس و از نظر ملّیت آریایی و ایرانی بودند توانستند تشکیلات اداری و دولتی منظم و همراه با شیوه های جدید که در عصر باستان بی نظیر بود را بوجود آورند. ایشان جایگزین دولت های بزرگی مانند سومر، کلده، آشور و دولت آریایی ماد گردیدند و در مدت کوتاهی توانستند به عمر دولت های قدرتمند دیگری مانند لیدی، بابل و مصر در آسیای غربی و آفریقا پایان دهند و امپراتوری جهان باستان را با روش های جدید سیاسی و معیارهای نوین مدیریت فرهنگی و نظامی پدید آورند. اهمیت آگاهی از نوع حکومت داری هخامنشیان از آن جهت است که ایشان چنان تأثیری از خویش بر جای نهادند که روش اداری و فرهنگی آنان تا قرن ها بعد نه تنها در ایران بلکه در مدنیت جهان شناخته شده ی باستان به عنوان الگو باقی ماند. جامعه ی پارتیان همان سنن را همواره حفظ نمودند و در سال 224 م اردشیر یکم اردوان چهارم را شکست داده و شاهنشاهی تازه ای بنام ساسانیان را بنیان نهاد که دارای تشکیلاتی بود که در رأس این تشکیلات مرکزی شاهنشاه ساسانی بود او سیاستی جدید به کار برده و با وعده ی رسمی نمودن دین زرتشتی و از حمایت روحانیون زرتشتی نیز برخوردار گشت دوران حکومت خسرو اول ( 579- 531 م ) آخرین مراحل اوج توسعه ی کشوری و لشکری ایران و در واقع عصر طلایی نظم و انضباط سازمان حکومتی ساسانیان بود او دست به یک رشته اصلاحات زد که با این کارها توانست موفق شود و جان تازه ای به کالبد پیر و قدیمی تشکیلات اداری ساسانیان بدهد. در داخل با سرکوب فتنه مزدکی اوضاع داخلی را آرام نمود و با انجام اصلاحات مالیاتی لقب دادگر را به دست آورد. واژگان کلیدی:کوروش کبیر،داریوش،تشکیلات اداری، ساسانیان، شاهنشاه، خسرواول، هخامنشیان