بررسی اوضاع اجتماعی عصر صفوی با تکیه بر رمان های «ده نفر قزلباش» و «ندیمه»

رُمان یکی از مهم ترین انواع ادبی است که می تواند به خوبی بسیاری از مسائل مربوط به زندگی اجتماعی انسان را در خود بگنجاند. بر این اساس نویسندگانی که تاریخ و حوادث تاریخی را دستمایه ی نوشتن قرار می دهند نیز می توانند آداب و رسوم، باورها و اعتقادات، نوع روابط افراد با یکدیگر، تشکیلات اداری و ... را در ادوار تاریخی به خوبی نشان دهند. با نگاهی به گذشته ی ایران زمین باید دوره ی صفویّه را یکی از پربارترین ادوار تاریخی در ایران دانست. دوره ای که در آن پادشاهان صفویّه با تکیه بر عنصر دین توانستند وحدت ملّی را در این سرزمین به وجود بیاورند و حکومتی مقتدر در این کشور تشکیل دهند. رمان های ده نفر قزلباش از حسین مسرور و ندیمه از فواد فاروقی دو اثر ارزشمندی هستند که وقایع و مسائل اجتماعی عصر صفویّه را در خود بازتاب داده اند. ما در این پژوهش تلاش کردیم تا مشخّص کنیم نویسندگان این دو رمان تا چه حد در ترسیم اوضاع اجتماعی عصر صفویّه موفّق بوده اند و در نهایت نشاندهیم نویسندگان این دو رمان -که در یک عصر نوشته شده اند و وقایع یک دوره از تاریخ را منعکس می کنند- وضعیّت اجتماعی، روابط افراد، توانمندی و قدرت زنان درباری، دسیسه ها و مکرانگیزی شاهان و شاهزادگان صفوی برای کسب قدرت و ... را چگونه به تصویر کشیده اند.