بررسی فرمالیستی و تطبیقی نقوش هندسی مکتب دوم تبریز (با نظر به شاهنامه شاه تهماسبی) و مسجد گوهرشاد

چکیده : معماری در دوره تیموریان در امتداد سنت های معماری ایلخانان است که می توان آن را نیز انعکاسی از معماری دوره سلجوقیان دانست، که البته تغییراتی جزئی در آن ایجاد نموده اند. در این دوره اصول و طرح معماری ارتباط تنگاتنگی با تزئینات هندسی داشت. در نقاشی های عصر صفوی جلال و شکوه آن زمان به وضوح نمایان است. موضوعی که در آن زمان بیشتر برای نقاشی ها انتخاب می شد وضعیت زندگی درباری و طرز رفتار طبقه اشراف و نیز معماری کاخ ها و فضای باغ ها ی شاشد و دل گشا بود. البته در کنار این موضوعات می توان پیکره های انسانی با قامت های رسا و لباس های فاخر را نیز مشاهده کرد. در ترسیم آنها نهایت دقت، تناسب و نازک کاری رعایت شده است به طوری که تنوع رنگی زیادی دارد و در ترکیب آنها دقت زیادی به کار گرفته شده و رنگهای روشن و درخشان در کنار رنگهای ملایم تر قرار گرفته اند. باید گفت فرمالسیم نیز به عنوان یک نظریه هنری مطرح می باشد که در مخالفت با تئوری بازنمایی به وجود آمده است. این نظریه در طی دوره های مختلف شکل های گوناگونی به خود گرفت. ولی به هر حال بیشتر موضوعات انتزاعی و اشکال ناشی از آن را مد نظر قرار می دهدکه در این جا نقوش هندسی برای مطالعه انتخاب شده است. این پژوهش از نظر هدف پژوهشی بنیادی است و تلاش می کند ابتدا به معرفی مسجد گوهر شاد مشهد و مکتب دوم تبریز بپردازد. سپس با انتخاب برخی نگاره های شاهنامه تهماسبی و برخی از قسمت های کاشی کاری مسجد گوهر شاد به بررسی فرمی و تطبیق نقوش هندسی به کار رفته درآنها پرداخته و در خاتمه جمع بندی نهایی را ارائه نماید. کلید واژه ها : فرمالیسم ، نقوش هندسی ، مسجد گوهر شاد مشهد، شاهنامه تهماسبی ، بررسی تطبیقی