مطالعه ی فراوانی تغییرات پاتولوژیک آبشش و کلیه ماهی های بیاح وشانک زردباله تحت تأثیر آلودگی خوریات ماهشهر

خلیج فارس روزانه مقادیر زیادی از آلاینده های متفاوت را دریافت می کند و آلودگی آن یکی از مهمترین نگرانی های کشورهای حوزه خلیج فارس می باشد. در این تحقیق از تغییرات هیستوپاتولوژی کلیه و آبشش ماهی شانک زردباله و ماهی بیاح جمع آوری شده از خور موسی واقع در جنوب ایران و شمال خلیج فارس، جهت بررسی میزان تاثیر آلودگی منطقه بر آبزیان استفاده شد. مطالعات پیشین تجمع آلاینده ها در بافت های ماهیان این منطقه را نشان داده اند، اگرچه مشخص نبودکه این میزان آلاینده های تجمع یافته در بافت ها، بر روی سلامتی ماهیان موثر است. در این مطالعه 60 قطعه ماهی شانک زردباله و ماهی بیاح از پنج ایستگاه در خور موسی شامل :1)پتروشیمی 2)جعفری 3)اسکله نفتی مجیدیه 4)غزاله 5) زنگی نمونه برداری شدند (july 2010). انتخاب ایستگاههای نمونه برداری بر اساس نتایج مطالعات پیشین در ارتباط با میزان آلودگی های وارد شده به آنها انجام شد. نمونه های آبشش وکلیه ماهی شانک زردباله و ماهی بیاح جدا و به مدت 12 ساعت در محلول بوئن تثبیت شدند. سپس نمونه های تثبیت شده مراحل معمول تهیه مقاطع بافتی را طی کرده و درنهایت مقاطع تهیه شده، با هماتوکسیلین/ائوزین و pas رنگ آمیزی و توسط میکروسکوپ نوری بررسی شدند. تغییرات پاتولوژیکی مشاهده شده در بافت آبشش هر دو گونه عبارت بودند از: هیپرتروفی وهیپرپلازی سلول های اپیتلیالی، تلانژیکتازی و تجمع خون در مویرگ های تیغه ای، ادم تیغه ای، اتصال تیغه ها، بی نظمی تیغه ها و برآمدگی اپیتلیوم تیغه ای. تغییرات هیستوپاتولوژیکی موجود در نمونه های کلیه هر دو گونه شامل اتساع مویرگ های گلومرولی،کاهش فضای ادراری، افزایش تجمعات ملانوماکروفاژی، انسداد لومن لوله های ادراری و تورم سلول های اپیتلیالی لوله ها، دژنرسانس لوله ها و نکروز بود. شاخص تغییرات هیستوژاتولوژی (hai) بر اساس فراوانی ضایعات بافتی مشاهده شده در آبشش و کلیه هر دو گونه ماهی در هر ایستگاه تعیین شد. میزان hai هر دو بافت و هر دو گونه در ایستگاه پتروشیمی به طور معنی داری از سایر ایستگاه ها بیشتر بود (p<0.05)، که احتمالاً به دلیل آلودگی زیاد این خور به پسماندهای صنایع پتروشیمی و کارخانه کلرآلکالی مجاور آن می باشد. کمترین مقدار hai در خور زنگی مشاهده شد. در خور جعفری میزان hai ماهی شانک زردباله به طور معنی داری بیش از ماهی بیاح بود (p<0.05) که به نظر می رسد به دلیل آلودگی بیشتر آب خور جعفری باشد. از طرفی در خور مجیدیه میزان hai ماهی بیاح بیش از ماهی شانک زردباله بود. بر اساس تحقیقات پیشین میزان آلودگی رسوبات مجیدیه پس از خور پتروشیمی بیش از سایر خورها بوده و ار آنجاییکه ماهی بیاح، بستر زی می باشد بیشتر بودن hai آن منطقی به نظر می رسد .