بررسی روش های ازدیاد و تولید نهال در گونه دغدغک البرزی (colutea buhsei ) به منظور استفاده در فضای سبز

استفاده از طبیعت، حفظ پوشش گیاهی و در بعضی موارد احیاء آن با هزینه کم، اهمیت به سزایی دارد. برای رسیدن به این هدف، گیاهانی مطرح می شوند که به دلیل بومی بودن، با شرایط اکولوژیک منطقه سازگار بوده و نیازی به نگهداری و مراقبت ویژه نداشته و در بلند مدت سیستم پایداری را ایجاد کنند. دغدغک البرزی(colutea buhsei boiss.) یک گونه مرتعی بومی، زینتی و مقاوم به خشکی، از خانواده fabaceae می باشد؛ به منظور بررسی روش های ازدیاد و تولید نهال این درختچه زیبا جهت استفاده در فضای سبز، سه آزمایش جداگانه بر روی بذر و قلمه آن در سال های 1390- 1389 در دانشکده کشاورزی دانشگاه فردوسی مشهد، به شرح زیر صورت گرفت: در آزمایش اول تاثیر 15 تیمار مختلف شکستن خواب، در 3 تکرار، به صورت طرح کاملا تصادفی بر جوانه زنی بذور این گیاه در شرایط آزمایشگاهی، بررسی شد. تیمارها، شامل غوطه وری در سطوح مختلف اسید جیبرلیک، اسید سولفوریک غلیظ، چینه سرمایی، غوطه وری در آب جاری، غوطه وری در آب جوش و سپس سرد کردن به مدت 24 ساعت در همان آب و تیمارهای ترکیبی، بودند. تمامی تیمارها به غیر از اسید جیبرلیک 250 و500 پی پی ام به مدت 24 ساعت، باعث افرایش درصد و سرعت جوانه زنی شدند. رکود موجود در بذور دغدغک البرزی از نوع فیزیکی (پوسته سخت) و بهترین تیمار جهت رفع آن اسید سولفوریک غلیظ 98% به مدت 15 دقیقه با (25/66%) جوانه زنی در مدت 8 روز تشخیص داده شد. در آزمایش دوم به منظور امکان سنجی ازدیاد به روش غیرجنسی، اثر برخی عوامل شامل قطر قلمه (قطرکم و قطر زیاد) و نوع بستر کاشت (کوکوپیت + پرلیت، ماسه و ماسه + خاک) در قالب یک آزمایش فاکتوریل بر پایه طرح کاملا تصادفی با 5 تکرار، بر روی ریشه زایی قلمه های چوب سخت، مورد مطالعه قرار گرفت. و در آزمایش سوم جهت بررسی اثر دو تنظیم کننده رشد ایندول بوتیریک اسید (iba) و نفتالین استیک اسید (naa) در غلظت های صفر )شاهد(، 500، 1000، 2000 و 4000 میلی گرم در لیتر، بر روی ریشه زایی قلمه های چوب سخت، یک آزمایش فاکتوریل بر پایه طرح کاملا تصادفی با 4 تکرار، طراحی شد. آزمایش های مربوط به قلمه در فضای باز و در فصل بهار به اجرا در آمد، و در نهایت، درصد زنده مانی قلمه ها، درصد ریشه زایی، وزن زیست توده (بیوماس)، تعداد ریشه، طول کل ریشه، وزن تر ریشه، وزن خشک ریشه، تعداد برگ، طول شاخساره، وزن تر شاخساره و وزن خشک شاخساره، مورد ارزیابی قرار گرفتند. نتایج نشان داد که اثر تیمارهای مختلف و همچنین اثر متقابل آنها بر صفات اندازه گیری شده، در سطح احتمال 5 درصد آزمونlsd معنادار بود. در این مطالعه، بستر کاشت ماسه و قطر زیاد (mm 12 - 7) نتایج بهتری را در برداشتند. هورمون iba نتایج بهتری را نسبت به هورمون naa از خود نشان داد. تیمار ایندول بوتیریک اسید با غلظت 2000 میلی گرم در لیتر باعث افزایش معناداری در تمامی صفات اندازه گیری شده به غیر از طول شاخساره و وزن زیست توده نسبت به شاهد شد.