بررسی عناصر بصری در آرم بانک در ایران از ابتدای تأسیس تا سال 1357

بانک ها از نخستین مراکز و سازمان های اقتصادی با گستره ای فراوان در جامعه مدرن ایران هستند. به تناسب این گستردگی، با توجه به نیاز جامعه، آرم های این بانک ها نیز در سطحی گسترده منتشر و مورد بازدید عموم قرار گرفت. با توجه به تاریخ حضور نخستین بانک در ایران به سال 1266 خورشیدی و تأسیس اولین بانک ایرانی در سال 1304 ، این امر که آرم های این مراکز از زمره قدیمی ترین آرم های موجود در تاریخ گرافیک ایران هستند، قابل درک است. شناخت این آرم ها، ما را در شناخت آرم های آن دوره و نیز توفیق در چگونگی نگرش به آرم های زمان حال یاریگر خواهد بود. هدف این پژوهش،گردآوری نمونه های قابل دسترس آرم بانک های ایران بین سال های 1304 تا 1357 ، سیر طراحی این آرم ها و اجزای بکار رفته در آن ها می باشد. 31 نمونه ی گردآوری شده در این پژوهش از منابع مکتوب و بازبینی بیش از 2000 شماره از روزنامه ها و مجلات پیش از انقلاب اسلامی ایران به دست آمده است. این آرم ها با استفاده از پرسش نامه ی طراحی شده از لحاظ بصری مورد توصیف و تحلیل قرار گرفته اند. نتایج این تحقیق بیان گر این است که بیشترین تعداد آرم ها به آرم های ترکیبی تعلق دارد. در بخش زیادی از آرم ها ) 55 %( از نقوش ملهم از معماری یا هنرهای دوره های هخامنشیان و ساسانیان بهره گرفته شده اند. آرم بانک هایی چون سپه، ملی ایران، بازرگانی ایران، صادرات ایران، تهران، پارس، اعتبارات ایران،بیمه ایران، توسعه صنعتی ایران، ایرانیان، صنایع ایران و بانک ایرانشهر از آن جمله اند. در تعداد معدودی از آرم ها ) 7%(، رفتاری گرافیکی با عناصر تجریدی حضور دارد. این نمونه ها اندک و در پایان این سال های مورد بحث طراحی می گردد؛ آرم هایی چون بانک بین المللی ایران، بانک بین المللی ایران و ژاپن، بانک تجارتی ایران و هلند و بانک ایران و عرب. از 30 نمونه موجود، 3 نمونه در دسته آرم ها نوشتاری قرار می گیرند؛ بانک ایران و عرب، بانک ایران و خاورمیانه و بانک تجارتی ایران و هلند. این نمونه ها قابل توجه و متمایز از دیگر نمونه ها هستند. برای مثال آرم بانک ایران و خاورمیانه با بهره گیری از قلم خوشنویسی ثلث به خوبی محدوده این گستره را نشان می دهد..