بررسی قلمرو و ترابط معناشناسی تدبر، تفقه، تعقل و تفکر در قرآن

وارد شدن در حوزه ی مفهوم شناسی واژگان قرآن و تعیین قلمرو معنا شناختی هر یک از آنها بر اساس کاربرد قرآنیشان، ـ و نه بر اساس تلّقی های بیرونی ماـ از مهم ترین مسائلی است که برای رسیدن به فهم صحیح معارف قرآن، باید در رأس مطالعات قرآنی قرار گیرد. مسأله ی معرفت و شناخت که اساس آموزه های دینی به شمار می رود، با تعابیر مختلفی هم چون: تدبّر، تفقّه، تعقّل و تفکّر که از واژگان مترادف نمای این حوزه می باشند، بیان شده است. در این میان تعیین قلمرو معنایی هر یک از این واژگان و تمایز قائل شدن میان آنها، دقّت نظر زیادی را در کاربرد قرآنیشان می طلبد. ازاین رو در این پژوهش با تکیه بر خود آیات و با روش معنی شناسی در چارچوب روابط همنشینی، ـ پس از بررسی تک تک آیات مشتمل بر واژگان فوق ـ قلمرو معنایی هریک از آنها به دست می آید و بر مبنای نتایج حاصل شده است که می توان با دفع شبهه ی ترادف این واژگان، ترابط معناشناختی آنها را که شامل وجوه اشتراک، افتراق و یا تعیین جایگاه هریک از آنها در کلام وحی می باشد، مشخص نماییم. بر این اساس مشخص می نماییم که در کاربرد قرآنی، واژه ی تدبّر از میان این واژگان، بالاترین جایگاه را دارد و تفقّه، تعقّل و تفکّر به ترتیب در مرتبه ی بعد قرار می گیرند. کلیدواژه: معنی شناسی، روابط همنشینی، تدبّر، تفقّه، تعقّل، تفکّر.