بررسی واکنش برخی از ارقام خربزه نسبت به بیماری های ناشی از pythium aphanidermatum وphytophthora melonis و امکان استفاده از القاء مقاومت سیستمیک در کنترل آنها

گیاهان جالیزی، از جمله خربزه نقش مهمی در تولید محصولات زراعی کشور و درآمد ملی دارد. تنوع موجود در ارقام خربزه (cucumis melo) شاید بیشتر از سایر کدوئیان در ایران باشد. بیماری بوته میری و پوسیدگی ریشه جالیز از جمله بیماری هایی هستند که به محصولات جالیزی خسارت زیادی وارد می کنند. مهم ترین ااومیست های بیماری زای گیاهی، متعلق به دو راسته pythiales و peronosporales است. این دو راسته شامل تعداد مهمی از جنس های بیمارگر گیاهی مانند pythium و phytophthora است که این جنس ها شامل گونه های مهم بیمارگرهای گیاهی از جمله ?pythium aphanidermatum و phytophthora melonis می باشند. تعداد 23 جدایه مشکوک به عوامل بیماری زای فوق با استفاده از محیط های کشت عمومی و نیمه انتخابی، از مناطق خربزه کاری استان های همدان، کرمانشاه، مرکزی و قم در سال 1389 جمع آوری شدند??برای شناسایی این جدایه ها پس از خالص سازی پرگنه ها با توجه به شکل ظاهری آنها به صورت میکروسکوپی و ماکروسکوپی و با کمک کلید های مربوطه اقدام گردید. ازبین این 23 جدایه، 18 جدایه مربوط به فوزاریوم و گونه های fusarium solani و f. oxysporum، 2 جدایه مربوط به rhizoctonia solani و 3 جدایه مربوط به p aphanidermatum بودند. از بین جدایه های پی تیوم بر اساس تست بیماری زایی جدایه ptk به عنوان مخرب ترین جدایه و phy. melonis تهیه شده از دانشکده کشاورزی شیراز برای ادامه پژوهش مورد استفاده قرار گرفتند. بررسی اثر این دو گونه بر روی واکنش 15 رقم خربزه انجام شد که طی آن دو رقم گرمسار و گالیا به ترتیب به عنوان مقاوم ترین و حساس ترین ارقام به این دو گونه انتخاب شدند و برای ادامه کار مورد استفاده قرار گرفتند. در ادامه بررسی اثر بتا-آمینوبوتریک اسید به عنوان ماده القاء کننده مقاومت به میزان 300 و 700 میلی گرم در لیتر، در ارقام حساس و مقاوم خربزه نسبت به عوامل بیمارگر p. aphanidermatum و phy. melonis، مورد مطالعه قرار گرفت. میزان فعالیت ترکیبات آنزیمی مربوط به القاء مقاومت از جمله آنزیم های ?-1و4-گلوکاناز، کیتیناز و میزان پروتئین کل وترکیبات فنلی در سه مرحله زمانی صفر، 72 و 96 ساعت پس از تلقیح عوامل بیمارگر در ریشه و برگ گیاه به صورت همراه با قارچ و بدون قارچ در کنار شاهد سالم و آلوده اندازه گیری و مورد بررسی قرار گرفت. نتایج بررسی نشان داد که اندازه گیری میزان فعالیت آنزیم های ?-1و4-گلوکاناز و کیتیناز در هر دو رقم، تیمار آلوده به همراه غلظت 700 میلی گرم در لیتر بتا-آمینوبوتریک اسید در 72 ساعت پس از تلقیح قارچ بیشترین میزان فعالیت آنزیمی را نسبت به سایر تیمارها داشت. در بررسی ترکیبات فنلی نیز بیشترین میزان این ترکیبات در تیمار 96 ساعت پس از تلقیح قارچ در گیاه آلوده همراه با غلظت 700 میلی گرم در لیتر بتا-آمینوبوتریک اسید نسبت به سایر تیمارها مشاهده گردید.