ارزیابی هیبرید بین گونه‏ای پسته (p. vera × p. atlantica) به تنش شوری وخشکی

چکیده به‏منظور ارزیابی هیبرید دو گونه پسته آتلانتیکا × ورا واریته بادامی ریز زرند به تنش شوری و خشکی دو آزمایش مجزا صورت پذیرفت. آزمایش اول به صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملاً تصادفی با سه سطح شوری0، 60 و 120 میلی‏مولار کلرید سدیم، کلرید کلسیم و کلرید منیزیم به ترتیب با نسبت 3، 2، 1 بر روی پایه‏های قزوینی، بادامی ریز زرند و هیبرید بین گونه‏ای آتلانتیکا × ورا واریته بادامی ریززرند به اجرا درآمد.آزمایش دوم به صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملاً تصادفی در سه دور آبیاری (3، 6 و 9 روز) بر روی پایه‏های بادامی ریز زرند، قزوینی و دورگه بین گونه‏ای (آتلانتیکا×ورا واریته بادامی ریززرند به اجرا در آمد. نتایج حاصل از آزمایش شوری نشان داد که با افزایش شوری میزان پرولین افزایش و شاخص‏های کلروفیل، محتوای نسبی آب برگ، سطح برگ، قطر ساقه، تعداد برگ و وزن تر و خشک اندام هوایی و ریشه کاهش می‏یابد. که واکنش ژنوتیپ‏ها متفاوت بود به‏طوری‏که کم‏ترین میزان شاخص کلروفیل، سطح برگ، تعداد برگ، کارایی آب مصرفی و وزن تر و خشک اندام هوایی مربوط به پایه بادامی ریز و بیش‏ترین میزان آن در پایه هیبرید مشاهده شد. هم‏چنین با افزایش شوری غلظت عناصر سدیم، کلر، کلسیم، منیزیم، مس و آهن اندام هوایی افزایش و غلظت فسفر کاهش یافت. واکنش ژنوتیپ‏ها در ارتباط با تنش شوری متفاوت بود به‎طوری‏که بالاترین غلظت سدیم و کلر در پایه‏های بادامی ریز و قزوینی و کم‎ترین آن در پایه هیبرید مشاهده شد. نتایج حاصل از آزمایش خشکی نشان داد که شاخص‏های فیزیولوژیکی همانند پرولین، قند محلول، پروتئین و عناصر غذایی تحت تاثیر تیمار خشکی قرار گرفت. میزان پرولین، پتاسیم اندام هوایی و کلسیم ریشه با افزایش دور آبیاری افزایش و محتوای نسبی آب برگ، پروتئین، قند محلول، میزان مس اندام هوایی و پتاسیم ریشه کاهش یافت. پایه‏ها از لحاظ شاخص‏های رشدیتفاوت معنی داری داشتند به‏گونه‏ای که بیش‏ترین میزان سطح برگ، تعداد برگ، ارتفاع ساقه، وزن تر و خشک اندام هوایی و کارایی مصرف آب در پایه هیبرید مشاهده شد. بر اساس نتایج پژوهش حاضر میزان پرولین، قند و پروتئین برگ پایه هیبرید تحت تاثیر دور آبیاری واقع نشد در صورتی‎که در پایه قزوینی افزایش یافت که بیانگر مقاومت بیش‏تر پایه هیبرید نسبت به پایه قزوینی به تنش خشکی می‏باشد.