بررسی اثرات پیشگیرانه و درمانی صمغ گیاه آنغوزه ferula assa foetida بر نوروپاتی دیابتی و برخی فاکتورهای بیوشیمیایی سرم در موشهای صحرایی نر مقاوم به انسولین

دراین مطالعه اثر صمغ گیاه آنغوزه، بر نوروپاتی دیابتی وبرخی فاکتور های بیوشیمیایی سرم در رت های نر مقاوم به انسولین بررسی شد. مقاومت به انسولین در موشهای صحرایی نر بوسیله رژیم غنی از فروکتوز در طی یک دوره هشت هفته ایجاد گردید.به گروه اول که گروه کنترل منفی بودند به مدت 10 هفته فروکتوز ده درصدبا آب آشامیدنی وآب مقطر به صورت داخل صفاقی داده شد.به دو گروه از رتها به عنوان گروه پیشگیری همزمان بافروکتوز 10درصد آنغوزه (mg/kg bw/day 50) وآنغوزه ( mg/kg bw/day 100) به صورت داخل صفاقی یک روز در میان داده شد. به دو گروه دیگر به عنوان گروه درمان بعد از هفته هشتم به مدت دوهفته همزمان با فروکتوز یک روز در میان آنغوزه (mg/kg bw/day 50)و ( mg/kg bw/day 100) به صورت داخل صفاقی تزریق شد. نتایج نشان داد در موشهای مقاوم به انسولین میزان تری گلسیریدوتست تحمل گلوکز افزایش می یابد آنغوزه در دوزهای 50 و100 به عنوان پیشگیری از ایجاد مقاومت به انسولین موثر است .ولی در گروه درمان فقط دوز 50 موثر است .برای بررسی نوروپاتی که یکی از عوارض دیابت است از دونوع تست hot plate برای بررسی آسیب نورونهای حسی وتست ncv برای بررسی آسیب نورونهای حرکتی استفاده شد. که در هر دو نوع تست آنغوزه دوز 50 و100 در گروه پیشگیری موثر بود واستفاده از آنغوزه در گروه درمان تاثیری بر بهبود نوروپاتی نداشت. دیابت نوعی اختلال شایع متابولیک است وبه دو نوع 1 و2 دسته بندی می شود. دیابت نوع 1 یک بیماری خود ایمنی ارگانیک است و در ان سیستم ایمنی بدن به واسطه سلول های t از نوع cd4 و cd8 به سلول های بتا انسولین ساز در لوزالمعده حمله می کنند و آنها را از بین می برنند[33]. در دیابت نوع 2 ابتدا مقاومت به انسولین افزایش و سپس ترشح انسولین از سلول های بتا کاهش می یابد. سه دلیل اصلی در هیپرگلیسمی دیابت تیپ 2 عبارتند از افزایش تولید گلوکز توسط کبد، کاهش تولید و ترشح انسولین و نقص در اثر انسولین بر سلول ها، مقاومت به انسولین به کاهش پاسخ بافت های مختلف به انسولین گفته می شود و سریعترین و مهمترین علامت آن هیپرگلیسمی است. مکانیزم احتمالی مقاومت به انسولین کاهش فسفریلاسیون تیروزین کیناز گیرنده انسولین و یا عملکرد غیر طبیعی ناقل گلوکز وابسته به انسولین است. اثر انسولین و مقاومت به انسولین در بافت های وابسته به انسولین متفاوت است. در بافت ماهیچه، افزایش غلظت اسید های چرب در خون نسبت استیل کوآنزیم a را به کوآنزیم a و نسبت nadh به nad+ را بالا می برد. در نتیجه آنزیم پیروات دهیدروژناز کم فعال و غلظت سیترات در سلول های ماهیچه ای افزایش می یابد. آنزیم فسفو فروکتوکیناز مهار می شود و در نهایت گلوکز – 6- فسفات آنزیم هگزوکیناز را مهار می کند و در نهایت ورود گلوکز به داخل این سلول ها مهار می گردد. مقاومت به انسولین در در بافت عضله به دلیل کاهش در سیگنالینگ انسولین، کاهش ورود گلوکز به درون سلولها و کاهش در سنتز گلیکوژن می باشد [34]. مقاومت به انسولین در بافت چربی به دلیل فاکتور هایی است که از این بافت آزاد می شود. هر چند آدیپونکتین رها شده از بافت چربی حساسیت به انسولین را افزایش می دهد ولی دیگر فاکتور های رها شده از این بافت مانند il6 ، tnfa و نیز اسید های چرب آزاد باعث فسفوریلاسیون سرین در گیرنده انسولین شده و فسفوریلاسیون تیروزین در گیرنده انسولین را کاهش می دهد و حساسیت پس رسپتوری این گیرنده کم می کند.در دیابت نوع 2 ترشح il6، tnfa و نیز اسید های چرب آزاد از بافت چربی بیشتر می شود[28]. مقاومت به انسولین در بافت کبد به دلیل کاهش حساسیت به انسولین است. در دیابت تیپ 2 سوبسترای گیرنده انسولین نقص واضح در عملکرد دارد و این منجر به مقاومت به انسولین می شود و تولید گلوکز توسط کبد افزایش می یابد. درجریان این بیماری ورود گلوکز به کبد تحت تاثیر قرار می گیرد [ 27 [. یکی از عوارض دیابت اختلال در عملکرد سیستم عصبی است. این اختلال عملکرد در نورون های سوماتیک محیطی، اتونوم و سیستم عصبی مرکزی رخ می دهد. همچنین در سیستم حسی نیز این اختلالات به شکل شدیدتری مشاهده می شود. از عمومی ترین علایم نوروپاتی دیابتی در اعصاب محیطی تخریب آکسونی، کاهش انشعابات پایانه آکسونی و کند شدن سرعت هدایت سیگنا لها در آکسون به دلیل گلیکوزیله شدن گلیکوپروتین های غشا می باشد [45]. درمان دیابت هم اکنون به وسیله ی چند مکانیزم صورت می گیرد الف: تغییر در مهارتهای زندگی از قبیل ورزش ، رژیم غذایی ، پرهیزاز استرس که می تواند منجر به تأخیر در بروز دیابت تیپ 2 می شود [7] . ب : مصرف بی گوانید ها biguanids : متفورمین سر گروه این داروها است . متفورمین دو کار انجام می دهد 1- باعث افزایش حساسیت گیرنده ی انسولین به انسولین می شود 2- گلوکونئوژنز را در کبد کاهش می دهد ج: مصرف داروهای سولفونیل اوره مثل گلی بن کلامید که ترشح انسولین را افزایش می دهد. د: مصرف تیازولیدنیدیون ها (thiazolidinediones) مثل روزیگلیتازون rosiglitazone و پیوگلیتازون piglitazone که این داروها دو کار انجام می دهند ابتدا حساسیت به انسولین را در بافتهای مختلف افزایش می دهند دوم اینکه ساخت و رها شدن ldl و tg را توسط کبد کاهش می دهند و از این طریق منجر به کاهش ریسک و پیشرفت دیابت می شوند ھ : داروهایی گروه acarbose که گلوکوزیداز روده ای را مهار می کند . این دارو آمیلاز لوزالمعده را مهار می کند و باعث کاهش جذب قند از روده می شود و : در نهایت چنانچه مریض به درمانهای بالا جواب نداد از تزریق انسولین استفاده می شود[71]. از آنجایی که میزان موفقیت در تغییر مهارتهای زندگی کم است و داروهای شیمیایی عوارض ثانویه ی زیادی در مصرف طولانی مدت خود دارند مصرف داروهای گیاهی برای کنترل بیماریهای مزمن از قبیل دیابت مورد توجه قرار گرفته است . گیاهان دارویی یکی از منابع با ارزش در کشور ما هستند که به دلیل وجود شرایط اقلیمی خاص از تنوع بسیار زیادی برخورداند. این گیاهان منبع خوبی از ترکیبات مختلف می باشند که می توان در مصارف مختلف صنعتی دارویی مورد استفاده قرار داد و زمینه توسعه و پیشرفت جامعه را فراهم ساخت. امروزه تمایل برای استفاده از گیاهان دارویی و ترکیبات حاصله ازآنها در سراسر جهان رو به افزایش است و مردم ترجیح می دهند تا بیشتر از گیاهان دارویی و ترکیبات طبیعی استفاده کنند.گیاه آنغوزه یکی از گیاهان جنس ferula می باشد که در ریشه و صمغ این گیاه ترکیبات متفاوتی وجود دارد. در طب سنتی استفاده های متفاوتی برای این گیاه معرفی شده است که از آن جمله اثرضد اسپاسمی، ضد تشنجی، قاعده آور، ضد انگلی و ضد دیابتی این گیاه می باشد. ترکیبات موجود در این صمغ شامل اسید فرولیک ترکیبات سولفیدی و نیز ترکیبات ترپنی می باشد. گونه های مختلف جنس ferula یکی از قدیمی ترین جنس ها می باشد که در مناطق مرکزی آسیا به عنوان غذا و یا در طب سنتی در ایران مورد استفاده قرار می گیرند. آنغوزه گیاهی است از خانواده چتریانapiacea) ) که این خانواده شامل150 گونه می باشد که با نام علمی ferula assa foetida که به فرانسوی به آن asa foetida و به انگلیسی به آن stingingassa گفته می شود و بر اثر تیغ زدن شیرابه از آن استحصال می شود که به نام خود گیاه یعنی آنغوزه معروف است [43]. . از آنجاییکه این گیاه اثرات ضد دیابتی در طب سنتی است و اثر آنتی اکسیدانی آن ثابت شده است در این تحقیق بر آن شدیم تا اثرات صمغ گیاه آنغوزه را بر نوروپاتی دیابتی و برخی از فاکتورهای بیوشیمیایی سرم در رت های مقاوم به انسولین با استفاده از رژیم غذایی غنی از فروکتوز بررسی نماییم.