بررسی و مقایسه شرح های خالقی مطلق،کزازی و جوینی بر جلد دوم شاهنامه فردوسی

شاهنامه یکی از امّهات متون زبان فارسی است که در سالهای اخیر, بارها چاپ و تصحیح و شرح شده و گزیده هایی از آن در اختیار علاقمندان و خوانندگان قرار گرفته است. از آنجایی که شاهنامه یکی از متون درسی است و دانشجویان عمدتاً بدون تأمّل و دقّت, گزارشهای شارحان را می پذیرند, و شروح نوشته شده بر شاهنامه نیز خالی از اشکال نیست, انجام پژوهشی در زمینه بررسی و مقایسه شروح مهمّی که تاکنون بر این حماسه ملّی نگاشته شده است, لازم می نماید. در این پژوهش از بین شروح مختلفی که بر شاهنامه نوشته شده است, سه شرح که نسبت به سایر شروح از جهاتی برتری داشت, انتخاب و بررسی و مقایسه شده است. این شروح عبارتند از: 1. «یادداشتهای شاهنامه» از جلال خالقی مطلق که شامل شرح و گزارش ابیات دو دفتر نخست شاهنامه است. 2. «نامه باستان» میرجلال الدین کزازی که در ده جلد چاپ شده و در این پژوهش از جلد دوّم و سوّم آن استفاده شده است. 3. شاهنامه به قلم عزیزالله جوینی که مجموعه ای پنج جلدی است و جلد های سوّم و چهارم و پنجم آن مورد بررسی قرار گرفته است و ابیاتی که به نحوی مورد اختلاف شروح موردنظر بوده, آورده شده و کوشش شده است تا با دیدگاهی انتقادی گزارشها و ضبط های مناسبتر برگزیده شود. در مجموع از بین سه شرح مورد بررسی, «یادداشتهای شاهنامه» از دقّت بیشتری برخوردار است؛ البتّه این بدان معنی نیست که می توان تلاش و برخی از گزارشها و نکته های صحیح و مناسب دو شارح دیگر را نادیده انگاشت. به لحاظ اینکه شاهنامه مصحَّح دکتر خالقی مطلق از نظر اغلب شاهنامه پژوهان و صاحبنظران تصحیح فعلاً نهایی شاهنامه است, این متن به عنوان اساس و مبنای کار قرار گرفته و ترتیب و ضبط ابیات بر اساس آن تنظیم شده است. در این پژوهش از ابتدای دفتر دوّم تا پایان «داستان سیاوخش», شروح یاد شده مورد بررسی و مقایسه قرار گرفته و اختلافات آنها در گزارش و ضبط ابیات ذکر شده است و در پایان هر بیت ضبط و یا گزارشی که از نظر نگارنده برتر و مناسبتر می نمود, مشخّص شده است.