بررسی اثر ضد دردی و ضد التهابی عصاره هیدروالکلی میوه گیاه پنج انگشت vitex agnus – castus

به دلیل ایجاد عوارض جانبی از قبیل ناراحتی های گوارشی توسط داروهای ضدالتهاب غیر استروئیدی، و ایجاد مقاومت دارویی و وابستگی توسط اپیاتها، استفاده از این داروها به عنوان ضد درد و ضد التهاب همواره مورد سوال بوده و لذا مراکز تحقیقاتی دنیا به دنبال ترکیبات ضد درد و ضد التهاب جدیدی هستند که فاقد این عوارض باشند. در این زمینه به تحقیق درباره ی گیاهان به دلیل ارزانی و کم خطر بودن توجه زیادی شده است . هدف از انجام این تحقیق بررسی اثر ضد درد و ضد التهابی در عصاره میوه گیاه پنج انگشت vitex agnus- castus با استفاده از تست فرمالین برای بررسی اثر ضد دردی و تست ادم ایجاد شده درگوش موش در اثر گزیلن ،برای بررسی اثر ضد التهابی است. درتست فرمالین موشهای نر به 7 گروه 8 تایی که شامل :شاهد ، کنترل مثبت(مورفین mg/kg 10) و پنج دوز عصاره هیدروالکلی میوه گیاه پنج انگشت (mg/kg 665 -565-465-365-265) در گروه تجربی، تقسیم شدند. در تست فرمالین 30 دقیقه پس از تزریق صفاقی نرمال سالین، دارو و یا عصاره ، ml 2 /0 فرمالین 5/2% به پنجه کف پای راست حیوان تزریق و زمان لیسیدن در دو فاز حاد و مزمن اندازه گیری شد. در تست التهاب 30 دقیقه پس از تزریق صفاقی نرمال سالین، دارو و یا عصاره ، ml 03/0 گزیلن به بخش جلویی و پشتی گوش راست حیوان مالیده و گوش چپ دست نخورده ماند. پس از 2 ساعت موشها به وسیله قطع نخاع کشته شده و اختلاف وزن گوش چپ و راست به عنوان میزان التهاب تعیین شد. نتایج بدست آمده نشان داد که مدت زمان لیسیدن پای مجروح در فاز دوم درد(30-15 دقیقه)به ویژه در دوز mg/kg 565 از عصاره کاهش یافت.ادم ناشی از گزیلن در گوش موش نیز در تمام دوزها به ویژه در دوز mg 265 از عصاره به طور قابل توجهی کاهش پیداکرد. عصاره، حاوی فلاونوئیدهایی از قبیل کاستی سین و روغنهای فرار مثل لیمونن و سینئول و مقادیر کمی نیز ایریدوئیدهای گلیکوزید(آکوبین) و نیز ترکیبات موثری در اسانس می باشد که همه آنها اثرات ضد التهابی و ضد دردی در سایر گیاهان نشان داده اند. بنابراین ممکن است خاصیت ضد دردی و ضد التهابی دیده شده در این گیاه مربوط به مواد فوق باشد.