شناسایی و ردیابی ژن tri3 در فوزاریوم های مولد تریکوتسن از نوع سم t-2 در غلات گندم و ذرت به روش مولکولی

سم t-2 در بین تریکوتسن ها سمی ترین است و اغلب توسط fusarium sporotrichioides تولید می شود. این مایکوتوکسین محصولات کشاورزی به ویژه غلات را آلوده نموده، می تواند سبب بیماری های شدید و حتی مرگ در انسان و یا حیوانات شود. هدف اصلی تحقیق طراحی پروتوکلی مبتنی بر توالی ژن tri3 است تا فوزاریوم های مولد سم t-2 را شناسایی نماید. در این بررسی تعداد 109 نمونه گندم و 87 نمونه ذرت مطابق با روش ista در طول سال های 85 تا 86 تهیه گردید. به منظور جدا سازی فوزاریوم ها از گندم از روش فلوتاسیون با مالاشیت گرین آگار 25/0 (fm) و روش کاغذ صافی (fb) استفاده گردید. جهت جداسازی فوزاریوم ها از ذرت از محیط های کشت مالاشیت گرین آگار 5/2 و دی کلران کلرآمفنیکل پپتون آگار (dcpa ) استفاده شد. فوزاریوم های جدا شده به روش کشت تک اسپور بر روی محیط wa، خالص و به روش کشت در محیط های sna، cla، pda و مشاهده خصوصیات ماکروسکوپی و میکروسکوپی مورد شناسایی قرار گرفتند. به روش its-rflp با استفاده از چهار آنزیم hhai، mspi، taqi و faqi فوزاریوم های جدا شده شناسایی مولکولی گردیدند. ضمن طراحی جفت پرایمری جهت ژن tri3 ، قطعه ژن tri3 (416 جفت باز) در جدایه های فوزاریوم و گونه های استاندارد ردیابی گردید. جدایه ها و گونه های واجد ژن tri3 و تعدادی از جدایه های فاقد ژن tri3 به روش hplc-f بعد از مشتق سازی با 1- آنترول نیتریل مورد بررسی تولید سم t-2 قرار گرفتند. در پایان حساسیت و ویژگی ردیابی ژن tri3 به همراه قطعه ژن gbss1 در نمونه گندم های آلوده مورد مطالعه قرار گرفت. در این مطالعه 139 جدایه فوزاریوم بدست آمد که متعلق به 16 گونه فوزاریوم بود. گونه فوزاریوم غالب غلات گندم و ذرت را به ترتیب f. proliferatum و f. verticilloides تشکیل داد. گونه آتیپیک f. langsethiae جدا گردید که از نظر مورفولوژی و ژن its با f. langsethiae و از جهت ژن tef1-? با f. sporotrichioides مطابقت داشت. بر اساس اطلاعات موجود این گونه برای اولین بار در ایران و آسیا گزارش می شود. این گونه تنها جدایه ای بود که واجد ژن tri3 و مولد سم t-2 بود. در این مطالعه روش pcr-rflp طراحی گردید که با بکار بردن حداکثر 4 آنزیم اندونوکلئاز می توان حداقل 22 گونه فوزاریوم را از یکدیگر افتراق داد. در این بررسی جفت پرایمرطراحی شده بر اساس ژن tri3 توانست فوزاریوم های مهم مولد سم t-2 مثل f. sporotrichioides و f. langsethiae را شناسایی کند. توصیه می شود مطالعاتی در سطح وسیع بر روی غلات ایران از نظر وجود این دسته فوزاریوم ها و متابولیت های سمی آنها صورت گیرد.