بررسی اثر داروهای دیازپام-فنتانیل و دیازپام در پیشگیری از توهمات بعد از بیهوشی با کتامین

کتامین بیهوشی دهنده ای سریع الاثر و کوتاه مدت است با بیدردی عالی که نسبتا مطمئن بوده و بسهولت و با قیمت ارزان خصوصا در جهان سوم در دسترس میباشد. متاسفانه عارضه ناخوشایند دارو، توهم و پدیده ‏‎dissociative‎‏ بعد از بیهوشی میباشد. این عارضه برخاسته از اثر کتامین روی سیستم عصبی مرکزی ‏‎(cns) است. که جهت پیشگیر از این عارضه داروهای متعدد استفاده شده است بنزودیازپینها (دیازپام) از دسته داروهای موثر میباشند، ولی این عارضه را بطور کامل مانع نمی شوند. مقایسه اثر داروهای دیازپام-فنتانیل و دیازپام-نرمال سالین در پیشگیری از توهم بعد از بیهوشی با کتامین. بیماران با اعمال جراحی کوتاه مدت ‏‎20-30min‎‏ بدون ممنوعیت مصرف کتامین در گروه سنی 15 تا 65 سال بطور تصادفی انتخاب واز ظر مصرف دو گروه دارویی بطور بلایند تحت بیهوشی قرار گرفتند و در ریکاوری از نظر بروز توهم بررسی شدند. نوع مطالعه ‏‎case-control‎‏ و محل مطالعه بیمارستان خاتم الانبیا (ص) و زایشگاه قدس زاهدان و مدت مطالعه 6 ماه بود. متغیرهای اصلی : 1. داروها (نرمال سالین و فنتانیل) -مستقل 2.توهم -وابستهمتغیرهای مخدوش کننده: سن، جنس و مصرف داروهای دیگر بطور همزمانبیشترین نوع توهم در کل دو گروه، توهم نوع بینایی بود، در مقایسه دو گروه، در گروه دیازپام-نرمال سالین توهم بیشترین (39 مورد) نسبت هر گروه فنتانیل-دیازپام (11 مورد) مشاهده گردید. در مقایسه دو گروه دارویی دیازپام-نرمال سالین و دیازپام-فنتانیل نتایج زیر بدست آمد، گروه دارویی دیازپام-فنتانیل سبب کاهش معنی داری ‏‎(p.v<0.0001)‎‏ در بروز توهم گردید. در مقایسه دو گروه تفاوت معنی داری از نظر جنس ‏‎(p.v=0.07)‎‏ و سن ‏‎(p.v=0.2)‎‏ مشاهده نشد. ولی در مقایسه زنان دو گروه تفاوت معنی داری ‏‎(p.v<0.0001)‎‏ از نظر بروز توهم مشاهده گردید، بدین ترتیب که زنان گروه دیازپام-فنتانیل 27 نفر (87.1 درصد) هوشیار بوده و توهمی را تجربه نکردند. در کل دیازپام-فنتانیل داروی خوبی جهت کاهش بروز توهم بخصوص در زنان میباشد.