یک مطالعۀ کیفی در باب تأخر ادراکی از ریسک‌های محیطی در شهر تهران

ریسک مفهوم و پدیده‌ای است که با احتمال خطر و قدرت آسیب‌رسانی آن در آینده سروکار دارد. رویکرد به ریسک علاوه بر ارزیابی فنی و محاسباتی بر الگوهای فرهنگی و اجتماعی راه می‌برد. لذا بر وجه ادراکی و کُنشیِ انسان‌ها تسری می‌یابد. پژوهش حاضر ارزیابی ذهنی شهرنشینان دربارة ریسک‌های محیطی شهر تهران را از منظر سوژه‌های مطلع هدف مطالعه قرار داد. این تحقیق داده‌ها را با اتخاذ روش نظریۀ مبنایی و اجرای بیست مصاحبه نیمه‌ساختاریافته از مطلعینِ دارای تحصیلات عالی، طی فرایند نمونه گیری هدفمند و نظری گردآوری کرد و به اشباع نظری و انتظام مفهومی دست یافت. یافته‌ها حاکی از آن است که از دید سوژه‌ها، شهرنشینان تهرانی از ادراک و کُنش فعال در مواجهه با خطرات محیطی مترتب بر شهر تهران به نحو برجسته‌ای برخوردار نیستند. به طوری که از یک سو در اذهان آنان، ادراک از ریسک‌های محیطی چندان تعیّن نیافته است و از سوی دیگر کنش معطوف به ریسک‌های محیطی حضور معنادار ندارد و حتی به کنش‌های منفعل گرایش دارد. لذا می‌توان استنباط کرد که در میان ساکنان شهر تهران فرهنگ ریسک درونی نشده و در اذهان و کنش‌های آنان گفتمان ریسک در نمی‌گیرد. در پایان مدل پارادیمی تأخر ادراکی و کُنشیِ شهرنشینان از ریسک‌های محیطی در شهر تهران و ترسیم  و تفسیر شده است.