کارکرد پیشوندها و پیش‌واژک‌های فعلی در فرهنگنامه قرآنی

Authors

  • عطامحمد رادمنش Professor, Faculty of Persian Language and Literature, Faculty of Humanities, Islamic Azad University, Najafabad Branch, Iran
  • مریم ایزدی دانشجوی دکتری زبان و ادبیات فارسی گروه زبان و ادبیات فارسی دانشکده علوم انسانی دانشگاه آزاد اسلام واحد نجف آباد ایران
Abstract:

پیشینة کاربرد فعل با پیشوند و پیش‌واژک در زبان‌های ایرانی به دورة باستان می‌رسد. برخی از این پیشوندها و پیش‌واژک‌های فعلی در فارسی میانه متروک ‌شده و برخی از آنها به‌صورت جزیی مرده در ساختمان فعل باقی‌مانده‌اند. فارسی دری نیز این پیشوندها و پیش واژک‌ها را از فارسی میانه وام گرفته است. در فرهنگنامة قرآنی، فرهنگ برابرهای فارسی قرآن بر اساس 142 نسخۀ خطی کهن، تعداد زیادی از فعل‌ها با پیشوند و پیش‌واژک به کار رفته‌اند. بررسی پیشوندها و پیش‌‌واژک‌های فعلی برای آشنایی با شیوه‌های واژه‌سازی در زبان فارسی و نمایاندن ظرفیت و چگونگی ساخت فعل در این زبان ضرورت دارد و به شناخت روند تکامل افعال ساده به فعل‌های ترکیبی و پیوندی از دورة فارسی باستان تا دورة مورد مطالعة این پژوهش، فارسی دری، کمک می‌کند. این جستار به شیوة تحلیلی - توصیفی و با مطالعة کتابخانه‌ای، با بررسی برابرهای فعلی واژگان قرآن کریم در فرهنگنامة قرآنی، نخست به استخراج پیشوندها و پیش‌واژک‌های فعلی این دوره از رشد و تکوین زبان فارسی می پردازد، سپس با آوردن نمونه، انواع آ نها را دسته‌بندی نموده، ساختار، کاربرد، معنی و جامعة آماری این نوع از وندهای اشتقاقی و تصریفی را تجزیه و تحلیل می‌کند. هدف از این پژوهش، بازنمایی سیر تحول و کارکرد پیشوندها و پیش‌واژک‌ها فعلی در زبان فارسی است . نتایج به دست آمده، غلبة فعل‌های پیشوندی را بر ساخت‌های دیگر فعل در متن اصیل فرهنگنامة قرآنی نشان می‌دهد.

Upgrade to premium to download articles

Sign up to access the full text

Already have an account?login

similar resources

Degenerate Four Wave Mixing in Photonic Crystal Fibers

In this study, Four Wave Mixing (FWM) characteristics in photonic crystal fibers are investigated. The effect of channel spacing, phase mismatching, and fiber length on FWM efficiency have been studied. The variation of idler frequency which obtained by this technique with pumping and signal wavelengths has been discussed. The effect of fiber dispersion has been taken into account; we obtain th...

full text

کارکرد مثل در ادبیات قرآنی

این پایان نامه با نگاهی نو، به کارکرد مثل در قرآن می پردازد و شامل دو بخش می شود که در بخش اول تعریفی جامع از مثل ارائه کرده و تعابیر مختلف آن را در قرآن بررسی می کند و انواع مثل های قیاسی طبیعی و داستانی و اهداف و کارکرد آنها را در مسیر القاء پیام های کلیدی قرآن به مخاطب، مورد مطالعه قرار می دهد و در بخش دوم، تمثیل های قرآنی از منظر زیبایی شناسی ادبی و بیانی مانند ایجاز، تصویر سازی، تناسب لفظ ...

15 صفحه اول

فرهنگنامه نویسی توصیفی در عربی و فارسی

از جمله مفاخر ایرانیان در تهیه و تدوین فرهنگ لغت برای زبان قرآن یعنی زبان عربی است! و اساس این کار علمی یعنی «معجمة» یا فرهنگ نویسی از ابتدا بر روش توصیفی بنا نهاده شده بود، یعنی معنی و مفهوم لغات از نوع کاربرد آنها در زبان استخراج می‌شد و به همین علت  ام‍ّهات قوامیس یا معجمهای عربی همواره براساس شاهدهای گوناگون – مخصوصاً آنچه مربوط به عصر احتجاج است – نهاده شده، است. در نتیجه در صحت و استحکام ای...

full text

کارکرد تفسیری اقتباس‌های قرآنی خطبه‌های حضرت زهرا(س)

برای غنا بخشیدن به یک کلام می‌توان از جملات و عبارات کلامی فراتر از آن استفاده نمود. به این عمل که یکی از محسنات علم بدیع به شمار می‌رود، اقتباس گفته می‌شود. از آنجا که قرآن در بُعد ادبی نیز صاحب اعجاز است، سخنوران و خطیبان در گفته‌های خود به فراخور حال، آیاتی را از قرآن اقتباس کرده‌اند. معصومان(ع) از جمله حضرت زهرا(س) نیز در خطبه‌ها، دعاها و سخنان خود به گونه‌ای شایسته و بجا از آیات قرآن اقتباس...

full text

سطح خوانایی مقاله‏های فرهنگنامه کودکان و نوجوانان

در این نوشته حاصل بررسیهای انجام شده بر اساس معیارهای سطح خوانایی نوشته‏های فارسی محمدحسین دیانی بر روی مدخلهای نمونه از جلدهای اول تا چهارم و ششم فرهنگنامه کودکان و نوجوانان از انتشارات شورای کتاب کودک گزارش شده است. بررسی نشان داد که جلدهای متفاوت فرهنگنامه به لحاظ سطح خوانایی همسان هستند، ام‍ّّا به‌لحاظ کاربرد تعداد کلمات دشوار و تعداد مفاهیم مندرج در ه...

full text

My Resources

Save resource for easier access later

Save to my library Already added to my library

{@ msg_add @}


Journal title

volume 10  issue 18

pages  -

publication date 2021-02-19

By following a journal you will be notified via email when a new issue of this journal is published.

Hosted on Doprax cloud platform doprax.com

copyright © 2015-2023