کارآمدی عقلانیت سیستمی در مواجهه با بحران کرونا

عقل برای حل یا مهار بحران فردی و اجتماعی، ابزاری مطمئن تصور می­شود و عقلانیت ایجاد شده در پرتو آن مجموعه­ای از اقدامات را به هم پیوند می­زند. برخی از اندیشمندان فقط عقلانیت علمی یا برتری آن را پذیرفته­اند و برخی دیگر دامنه­ی عقلانیت را تا حدی گسترانیده­اند که عملکرد انسان در ساحت زندگی روزمره و یا ارزش‌گذاری­های اخلاقی را نیز در برمی­گیرد. در عقلانیت سیستمی هیچ عقلانیت هژمونیک یا مسلطی که داعیه­ی برتری داشته باشد و بخواهد به تنهایی به زندگی شکل دهد، وجود ندارد. با عقلانیت سیستمی، هر خرده­سیستم اجتماعی بسته به درجه­ی حساسیت­ خود، که هم‌نوایی نام دارد و شبیه به حس هم‌دلی در انسان­هاست، به تغییرات و اختلالات محیطی برای سلامت و بقای خرده­سیستم و جامعه واکنش نشان می­دهد. برای مثال، در بحران ناشی از بیماری کرونا خرده­سیستم­ها در جهت یک هدف کلی هر یک از مسیر خاص خود باید حرکت ­کنند، زیرا عقلانیت هیچ خرده­سیستمی به تنهایی نمی­تواند بر تبعات آن غلبه کند. برخورد ضعیف برخی جوامع با بیماری کرونا با وجود بهره­مندی از اقتصاد قوی و عقلانیت علمی و تکنولوژیکی فعال و پیشرفته می­تواند به دلیل ابتنای بیش از حد بر عقلانیت اقتصادی و یا علمی باشد. برای نشان دادن توانایی عقلانیت سیستمی و ضعف­های عقلانیت علمی و تکنولوژیکی در نپذیرفتن محدودیت­های عقلانیت انسانی و در ترغیب مردم به تغییر سبک زندگی، با تحلیل داده­های گردآوری شده از طریق مطالعه­ی کتابخانه­ای و جست‌وجوی اینترنتی بعد از تعریف حوزه­های تأثیر عقلانیت و نقد یکه­تازیِ عقلانیت علمی به تبیین ضعف­های ساختاری در تحقق عقلانیت سیستمی می­پردازیم.