پیچیدگی ساختاری و تنوع واژگانیِ گفتار بیماران زبان‌پریشِ روان و ناروان

زبان‌پریشی به‌عنوانِ اختلالی که مستقیماً بر تواناییِ زبانیِ فرد تأثیر می‌گذارد، به کاهشِ تعاملِ فرد با اعضای خانواده و جامعه منجر می‌شود. شناخت هرچه دقیق‌ترِ ویژگی‌های شناختی و زبانیِ این افراد برای تدوینِ برنامۀ مناسبِ مداخله‌ایِ درمانی از اهمیت بسیاری برخوردار است. پژوهش حاضر که از نوعِ توصیفی-تحلیلی است، با هدفِ بررسیِ پیچیدگیِ ساختاری و تنوعِ واژگانیِ گفتارِ پیوستۀ بیمارانِ زبان‌پریش انجام شده است. پیچیدگیِ ساختاری با بررسیِ چهار مشخصۀ زبانیِ کاربردِ حرفِ ربطِ هم‌پایه، ناهم‌پایه، قید و عبارتِ اسمیِ گسترده و مقایسۀ آن با افراد سالم در گروهِ کنترل بررسی شده است. پیچیدگیِ بند با بررسیِ میانگینِ طولِ پاره‌گفتار و تنوعِ واژگانی با مقایسۀ نسبتِ نوع به نمونه در گفتارِ این افراد با استفاده از نرم‌افزار ورداسمیت (Wordsmith 6.0) صورت می‌گیرد. آزمودنی‌ها، شامل 20 بیمارِ زبان‌پریش (11 روان و 9 ناروان) و 10 فرد عادی به‌عنوان گروه کنترل هستند. آزمودنی‌ها به‌روشِ نمونه‌گیریِ دردسترس و با حضور در مراکزِ درمانیِ این بیماران صورت گرفته است. برای گردآوریِ داده از داستانِ مصورِ «قورباغه کجایی» (مِیِر، 1969) استفاده شده است. نتایج نشان می‌دهند که عملکردِ بیمارانِ زبان‌پریش، درمقایسه با گروه کنترل، در تمام مشخصه‌های زبانیِ مورد بررسی ضعیف‌تر بوده است. بیمارانِ زبان‌پریشِ ناروان در تمامی مقوله‌ها ضعیف‌ترین عملکرد را نسبت به دو گروهِ دیگر داشته‌اند. نتایج نشان می‌دهند که تفاوتِ رخدادِ حروفِ هم‌پایۀ «ولی»، «یا»، «و» و «بعد» بین گروه کنترل و زبان‌پریشِ ناروان و رخدادِ «ولی»، «یا» و «و» بین گروه کنترل و زبان‌پریشِ روان به‌لحاظِ آماری معنادار و در دو گروهِ زبان‌پریش کمتر از گروه عادی است. مقایسۀ دو گروهِ روان و ناروان حاکی از آن است که حروفِ «و» و «بعد» معنادار و در گروه روان بیشتر است. تفاوتِ رخدادِ حروفِ ربط ناهم‌پایه «که و وقتی‌که» بین گروه کنترل و زبان‌پریشِ ناروان و روان معنادار و در گروه کنترل بیشتر است. بین دو گروهِ آزمودنی در کاربردِ حرفِ ربطِ ناهم‌پایه، قید و عبارتِ اسمیِ گسترده تفاوتِ معناداری مشاهده نمی‌شود. میانگینِ طولِ پاره‌گفتار در گروهِ ناروان به‌طورِ قابل‌ملاحظه‌ای کمتر از دو گروهِ دیگر است. با این حال، روایت‌های این گروه، درمقایسه با بیماران زبان‌پریشِ روان، از تنوعِ واژگانیِ بیشتری برخوردار است که می‌تواند ناشی از حذفِ واژه‌های نقشی در روایت‌های گروه ناروان باشد.