پیامدهای اجتماعی و اقتصادی ناشی از تغییر اقلیم (مطالعه موردی: خشکسالی و قحطی‌های دوره قاجار)

ویژگی‌های جغرافیایی ایران به‌عنوان کشوری که در منطقه نیمه خشک و همواره در معرض کم آبی قرار دارد، در طول تاریخ به‌عنوان یک عامل مهم و تأثیرگذار در مناسبات قدرت و تحولات اقتصادی و اجتماعی مطرح است. سوانح طبیعی از جمله خشکسالی یکی از پدیده‌های طبیعی است که نقش قابل توجهی در تحولات تاریخی دارد و از قضا به‌طور معمول و با توجه به تمرکز بر وقایع سیاسی، کمتر مورد بررسی قرار گرفته است.پژوهش پیش رو می‌کوشد با توجه به منابع و مراجع به این موضوع کم و بیش مغفول در مطالعات تاریخی بپردازد. مسأله محوری پژوهش بر این سئوال استوار است که پدیده خشکسالی در دوره قاجار تا چه اندازه جامعه را درگیر خود ساخته و چه پیامدهای اقتصادی و اجتماعی داشته است؟ برای نیل به این پرسش‌ها، این نوشتار به شیوه توصیفی ـ تحلیلی و به داده‌های کتابخانه‌ای استناد جسته است.یافته‌های پژوهش نشان می‌دهد که در دوره قاجار، ایران شاهد تغییرات اقلیمی متعددی، از جمله خشکسالی‌های پی در پی بوده که منتج به قحطی‌های گسترده ، تضعیف شالوده‌های اقتصادی، وضعیت معیشت جامعه و شورش‌های گسترده شده است.