پهنه‌بندی خطر وقوع زمین‌لغزش در استان‌ تهران با استفاده از مدل فازی

بخش‌های کوهستانی استان تهران بر روی سازندهای حساس به زمین‌لغزش احداث شده است و اگر حرکات لغزشی در این نواحی رخ دهد، چه بسا شاهد اثرات جبران‌ناپذیر در همه‌‌ی ابعاد آن باشیم. هدف این پژوهش بررسی و تحلیل زمین‌لغزش در استان تهران و پهنه‌بندی نواحی مستعد وقوع زمین‌لغزش است. این پهنه‌بندی از طریق مدل فازی با استفاده از ۸ شاخص کمی و کیفی شامل زمین‌شناسی، ارتفاع، شیب دامنه‌ها، جهت ‌دامنه‌ها، فاصله از گسل‌ها، فاصله از رودخانه‌ها، کاربری ‌زمین و بارش، به عنوان عوامل مؤثر در وقوع حرکات لغزشی در نرم‌افزار Arc GIS انجام شد. نتایج نشان داد در حدود ۳۱/۱۳ درصد از محدوده‌‌ی مورد مطالعه نیز در پهنه‌های با آسیب‌پذیری زیاد و بسیار زیاد قرار گرفته است. حدود ۷۱/۱۳ درصد در پهنه‌ی با آسیب‌پذیری متوسط و ۹۴/۷۲ درصد از مساحت استان تهران در پهنه‌ی با خطر وقوع کم و بسیار کم قرار گرفته است. پس از انجام مشاهدات میدانی از نواحی مستعد وقوع زمین‌لغزش و مقایسه‌ی آن با نقشه‌ی پهنه‌بندی به ‌دست ‌آمده صحت و کارایی مدل فازی تأیید می‌شود. پهنه‌های با آسیب‌پذیری بالا، عمدتاً نواحی کوهپایه‌ای و کوهستانی استان تهران هستند. علت آسیب‌پذیری بالا، عوامل توپوگرافی و انسانی هستند، هر چند مورفولوژی پهنه‌های در معرض خطر زمین‌لغزش، از عامل شیب تبعیت کرده است و این نشان‌دهنده‌ی نقش عامل شیب در وقوع حرکات لغزشی است.