ویژگی‌های بیوکنترلی باسیلوس‌های فرا ریشه‌ی خیار علیه Sclerotinia sclerotiorum

قارچ Sclerotinia sclerotiorum از عوامل بیمارگر مهم گیاهان مختلف از جمله خیار می‌باشد. استفاده از عوامل بیوکنترل مانند باکتری‌های جنس باسیلوس یکی از راه‌کارهای امید بخش در مبارزه با این بیماری است. در این پژوهش 63 جدایه باسیلوس از فرا‌ریشه‌ی خیار جداسازی، خالص‌‌سازی و بر مبنای خصوصیات مورفولوژیکی، فیزیولوژیکی و بیوشیمیایی شناسایی شدند. بررسی اثر آنتاگونیستی جدایه‌ها به‌روش کشت متقابل نشان داد که جدایه‌های Ba29b، Ba14،Ba17  و  Ba24 به‌ترتیب اثر بازدارندگی مؤثری علیه این بیمارگر داشتند و ترکیبات فرار جدایه‌های Ba21، Ba29c، Ba10b، Ba17، Ba29b،Ba9c و Ba12a به‌طور معنی‌داری از رشد پرگنه قارچ نسبت‌به شاهد ممانعت کردند. در آزمون گلخانه‌ای، جدایه‌هایBa17 ،Ba21، Ba10b، Ba29c و Ba14 میزان شاخص بیماری ناشی از قارچ S. sclerotiorum را به‌طور معنی‌داری نسبت‌به شاهد کاهش دادند. تولید سورفکتین و آنزیم پروتئاز به‌عنوان سازوکارهای بازدارندگی از بیمارگر مورد بررسی قرارگرفتند. جدایه‌های Ba29c، Ba10b، Ba17، Ba29b، و Ba24 قادر به تولید آنزیم پروتئاز و جدایه‌هایBa29c ،Ba10b  وBa21 قادر به تولید سورفکتین بودند. نتایج این پژوهش نشان داد که ارتباط مستقیم بین ایجاد هاله‌ی بازدارنده، تولید سورفکتین، تولید ترکیبات فرار و تولید آنزیم پروتئاز با خواص بیوکنترلی علیه این بیمارگر وجود دارد. شناسایی مولکولی جدایه‌های مؤثر در کنترل بیماری بر پایه‌ ژن 16S rDNA  نشان داد که این جدایه‌ها به گونه‌های Bacillus cereus، B. subtilis، B. licheniformis و B. endophyticus و جنس Lysinibacillus spp. متعلق هستند.