وجودشناسی معقولات ثانی فلسفی (با نگاه به تفسیر «عروض ذهنی و اتصاف خارجی»)

در شناساییِ معقولات ثانی فلسفی، عبارت سهل و ممتنع «عروض ذهنی و اتصاف خارجی» به کار می‌رود. این عبارت، بعد از ملاصدرا، در توضیح وجودشناسانۀ معقولات ثانی فلسفی در فلسفۀ اسلامی متداول شد. در دورۀ معاصر، استادان مطهری و جوادی آملی در تبیین و توضیح مقصود حکما به‌طور جدّی کوشیده‌اند و نظر نهایی خود را ارائه داده‌اند. استاد مطهری این اصطلاح را به معنای «هستی» این معقولات در ذهن و «استی» آنها در خارج می‌داند و آن را راه‌گشای مشکل معقول ثانی می‌انگارد و در نهایت، نظری جز نظر مشهور ندارد. استاد جوادی ضمن ردّ آن تفسیر و ایراد اشکالات متعدد برآن، اصطلاح مذکور را به معنای ذهنی بودن معقولات ثانی فلسفی و ثبوت یک وجود رابط بین ذهن و خارج می‌داند. به نظر وی، وجود معقولات ثانی فلسفی در خارج، وجودی غیرجوهری و غیرانضمامی و غیرربطی است؛ و در عین حال، « موجود به وجود موضوع » و « در محدودۀ موضوع » و « عین منشأ انتزاع » است. در این مقاله ضمن تحلیل مسئله، به داوری میان آن دو تفسیر می‌پردازیم و در پایان، به تأثیر نظریۀ «اصالت وجودی» در تفسیر صحیح از عبارت فوق اشاره می‌کنیم.