واکاوی پیش‏آیندهای مرتبط با جوّ کاری اخلاقی با رویکرد تکلیف ‏مداری

زمینه: با توجه به تمرکز پارادایم‌های جدید سازمان و مدیریت بر مفاهیمی همانند: اخلاق، ایمان، معنویت، مسئولیت اجتماعی و فضیلت، جامعۀ علمی کشور برای بومی‏سازی و ارائه الگو‏‏های مناسب سازمانی با جامعۀ ایرانی – اسلامی تلاش می‌کند. هدف از پژوهش حاضر، علاوه‌بر تعیین شاخص‌های جوّ کاری اخلاقی تکلیف‏مدار، بررسی رابطه متغیرهای معنویت، الزامات تکلیف، سبک رهبری اخلاق مدار و معنویت سازمانی به‌عنوان پیش‌بین‌های جوّ کاری اخلاقی تکلیف‏مدار بوده است. روش: روش پژوهش حاضر توصیفی و از نوع همبستگی بوده است. جامعۀ آماری این تحقیق خبرگان و نخبگان حوزۀ مدیریت در ایران بودند. در فرایند انتخاب نمونه، از روش نمونه‌گیری گلوله برفی استفاده شده است. بدین‌ترتیب، پانل مذکور با مشارکت 35 نفر از نخبگان دانشگاهی و حوزوی، تشکیل گردید. ابزارهای پژوهش پرسشنامه‌های پژوهشگر ساخته بوده است و الگوی ارائه شده با استفاده از مدل‏سازی معادلات ساختاری تجزیه‌وتحلیل گردید. یافته‌ها: نتایج حاصل از پژوهش، نشان می‌دهد مدل به‌کار گرفته شده، مدل نظری مناسبی در فرایند شکل‌گیری جوّ کاری اخلاقی تکلیف‏مدار بوده و تمامی روابط مستقیم میان متغیرهای مدل، معنادار بوده‌اند. همچنین، نتایج حاصل از مدل‌سازی معادلات ساختاری نشان دادند که؛ معنویت 71 درصد الزامات تکلیف، الزامات تکلیف 79 درصد معنویت سازمانی، الزامات تکلیف 82 درصد رهبری اخلاق‏مدار و معنویت سازمانی و رهبری اخلاق‏مدار 83 درصد واریانس جوّ کاری اخلاقی تکلیف‏مدار را تبیین می‌کنند. نتیجه‌گیری: براساس یافته‏های پژوهش، معیار قانون، معیار مناسبی برای عمل براساس جوّکاری اخلاقی وظیفه‌مدار نمی‌باشد. اصول سه‌گانه، فرمان الهی، عدالت و احسان شکل‏دهنده جوّ کاری اخلاقی با رویکرد تکلیف‏مدار است.