نگرشی تازه بر مأخذشناسی قصّهء شاه و کنیزک

author

محمد پارسانسب عضو هیات علمی دانشگاه خوارزمی

Abstract:

چکیده مأخذیابی و ریشهشناسی حکایات مثنوی، به طور رسمی، سابقهای به قدمت تألیف کتاب مآخذ قصص و تمثیلات مثنوی دارد و بدون شک، این پژوهش کمنظیر، بسیاری از ابهامات موجود در این زمینه را مرتفع کردهاست. با این همه، مطالعات انجامیافته در این باره، حکایت از آن دارد که در ریشهیابیِ قصّههای مثنوی، نمیتوان به مأخذی واحد ارجاع داد. مثنوی مولوی، حاصل ارتباط و تعاملِ فکری مولانا با خیل کثیری از منابع و متون دینی، تفسیری، صوفیانه، تاریخی، و بویژه فرهنگ عامّه است. ردیابیِ این سرچشمههای غنی، هرگز از مطالعات تکبعدی و یکسونگرانه ساخته نیست. از اینرو، در این نوشتار برآنیم تا به مدد مطالعات ساختاری، روایتشناختی، گفتمانشناختی و برخی تحلیلهای معنایی، ردّپای دقیقتری از سرچشمۀ این حکایت به دست دهیم. برای این منظور، نخستین و بنیادیترین قصّۀ مثنوی، یعنی قصّۀ شاه و کنیزک را واکاوی و تحلیل کردهایم. مطالعات ما نشان میدهد که این قصّه، مستقیم یا غیرمستقیم، با خیل کثیری از قصّهها و بنمایههای عاشقانه، عارفانه و تعلیمی فارسی نسبت دارد و در این میان، شباهت آن با روایتی در کتاب آدابالحرب و الشّجاعه، آشکارتر مینماید.

Upgrade to premium to download articles

Already have an account?login

similar resources

تحلیل داستان شاه و کنیزک در مثنوی مولوی

داستان شاه و کنیزک نخستین داستان مثنوی و نخستین سخن مولوی پس از ذکر ماجرای نمادین و تمثیلی نامه نی است. به احتمال قوی به سبب قرابت زمانی و مکانی نی‌نامه با این داستان، یکی از جدی‌ترین داستانهای مثنوی است و همان گونه که مولوی تمام آن را که در مثنوی بیان آن را در نظر داشته، در نی نامه بیان کرده است1، در این داستان نیز غالب اصول و عقاید مربوط به جهان بینی، تجارب روحانی و حیاتی و ماجرای روح آدمی ...

full text

نگرشی تازه به رمی جمرات‌

full text

تحلیل داستان شاه و کنیزک در مثنوی مولوی

داستان شاه و کنیزک نخستین داستان مثنوی و نخستین سخن مولوی پس از ذکر ماجرای نمادین و تمثیلی نامه نی است. به احتمال قوی به سبب قرابت زمانی و مکانی نی نامه با این داستان، یکی از جدی ترین داستانهای مثنوی است و همان گونه که مولوی تمام آن را که در مثنوی بیان آن را در نظر داشته، در نی نامه بیان کرده است1، در این داستان نیز غالب اصول و عقاید مربوط به جهان بینی، تجارب روحانی و حیاتی و ماجرای روح آدمی در...

full text

مقایسه تأثیر وضعیت طاق باز و دمر بر وضعیت تنفسی نوزادان نارس مبتلا به سندرم دیسترس تنفسی حاد تحت درمان با پروتکل Insure

کچ ی هد پ ی ش مز ی هن ه و فد : ساسا د مردنس رد نامرد ي سفنت سرتس ي ظنت نادازون داح ي سکا لدابت م ي و نژ د ي سکا ي د هدوب نبرک تسا طسوت هک کبس اـه ي ناـمرد ي فلتخم ي هلمجزا لکتورپ INSURE ماجنا م ي دوش ا اذل . ي هعلاطم ن فدهاب اقم ي هس عضو ي ت اه ي ندب ي عضو رب رمد و زاب قاط ي سفنت ت ي هـب لاتـبم سراـن نادازون ردنس د م ي سفنت سرتس ي لکتورپ اب نامرد تحت داح INSURE ماجنا درگ ...

full text

نگرشی بر شورش شاه قلندر در عصر صفویه

محور بنیادین این پژوهش بر یافته هایی استوار است که از پاسخ به پرسشهای زیر به دست آمده اند:1- شورش قلندر در اثر چه زمینه‌ها و عواملی پدید آمد و در پی چه اهدافی بود؟2- ماهیت فکری و اجتماعی این شورش و فرآیند تحولات آن چگونه بوده است؟3- سرنوشت این شورش چگونه رقم خورد و چرا؟ و 4- چه پیامد هایی را در پی داشت؟ این شورش که در دوره زمامداری شاه محمد خدا بنده صفوی(995-985 ﻫ.. ق) در ولایت کوه گیلویه رخ دا...

full text

My Resources

Save resource for easier access later

Save to my library Already added to my library

{@ msg_add @}

Journal title

کاوش نامه زبان و ادبیات فارسی

volume 15 issue 28

pages 39- 67

publication date 2014-09-23

unfollow

{@ msg @}

By following a journal you will be notified via email when a new issue of this journal is published.

Keywords

مثنوی مولوی شاه و کنیزک بهرامشاه و کنیزک مأخذیابی روایتشناسی بینا متنیّت

Hosted on Doprax cloud platform doprax.com