نگاهی به زندگی، دست‌نویس‌ها و سروده‌های اکسیر اصفهانی

آنچه پیشنیان به صورت دست‌نویس برای ما به یادگار گذاشته‌اند، هر کدام گنجینه‌ای است که باید در نگهداری و شناسایی آن کوشید. با وجود آن‌که در سال‌های اخیر کوشش‌ و کاوش‌های فراوانی دربارة شناسایی دست‌نویس‌های کم‌شناختة نفیس و ارزنده انجام گرفته، ولی هنوز کار ناکرده بسیار است و آثار دست‌نویس‌شدة بسیاری در کتابخانه‌های عمومی و خصوصی در گوشه و کنار جهان نهفته که برای تصحیح و شناسایی آن اقدامی صورت نگرفته است. یکی از این آثار ارزشمند، دیوان شاعری ناآشنا و در عین حال توانا به نام میرزا عظیمای اصفهانی متخلّص به «اکسیر» است. محمّد عظیم اکسیر اصفهانی معروف به میرزا عظیما (متوفّی1169ق) شاعر پارسی‌گوی شبه قارّه است که به دلیل دوری از وطن در خمول و گمنامی باقی مانده است. وی در سال 1135ق به هند رفت و در بنگاله ساکن شد و همان‌جا درگذشت. از دیوان وی که بیش از 9000 بیت بوده، تنها سه دست‌نویس باقی مانده است: یکی در کتابخانة مجلس شورای اسلامی و دیگری در کتابخانة ملّی ایران و دیگری در کتابخانة موزة بریتانیا محفوظ است. این مقاله بر آن است تا برای نخستین بار به معرّفی شاعر، زندگی، دست‌نویس‌ها و مضامین اشعار وی بپردازد.