نقش های اجتماعی مرجح زنان در آغاز پهلوی دوم؛ کاووشی جامعه شناختی در ماهنامه زبان زنان

با توجه به قلت منابع تاریخی در حوزه زنان و جنسیت، مطبوعات زنان متونی بسیار ارزشمند و آیینه‌ای از وضعیت عمومی، احوالات، دغدغه‌ها و مطالبات آنان در مقاطع زمانی در تاریخ معاصر ایران به شمار می‌روند. به منظور بررسی جایگاه اجتماعی، انتظارات اجباری و ایجابی نقش و نیز صفات نقشی زنان- به‌عنوان مقوله‌هایی جامعه‌شناختی در مطبوعات زنان در دوران مدرن‌شدن ایران- پژوهش حاضر به مطالعه ماهنامه مشهور و با سابقه زبان‌زنان در مقطع زمانی 1324 ـ 1321، مصادف با آغاز دوره پهلوی دوم پرداخته است. هرچند فراوانی برخی متغیرها به روش کمی احصا شده، اما روش اصلی پژوهش، تحلیل محتوای کیفی بوده است. نتایج نشان می‌دهد با وجود گرایش‌های تجددخواهانه اصحاب نشریه، پایگاه اجتماعی زن، تنها در عرصه خصوصی تعریف شده است. مادری، همسری و دوشیزگی هر یک با انتظارات اجباری و صفات نقشی معین مورد تاکید نشریه بوده و در عین حال مادری و همسری به‌عنوان نقش‌های اصلی زنان ترجیح داده شده‌اند. به علاوه در آن مقطع، عهده‌داری نقش‌های سه‌گانه مذبور ایجاب می‌کرد تا با توجه به شرایط اجتماعی سیاسی کشور، زنان انتظاراتی چون فراگیری سواد و کسب مهارت در راستای وطن‌پرستی و به منظور تربیت مردان لایق و حافظ وطن را  برآورند.