نقش ارزش‌های فرهنگی در پیش‌بینی نوع دوستی با واسطه‌گری مسئولیت‌پذیری در دانشجویان دانشگاه شیراز

هدف: پژوهش حاضر در قالب یک الگو، چگونگی تأثیر‌پذیری نوعدوستی، از متغیّرهای ارزش‌های فرهنگی (فردگرایی- جمع‌گرایی) و مسئولیت‌پذیری و همچنین میزان و سهم تأثیر این متغیّرها را بر نوعدوستی مورد بررسی قرار داد. روش: در این الگو، متغیّر ارزشهای فرهنگی به عنوان متغیّر برون‌‌زاد، مسئولیت‌پذیری به عنوان متغیّر واسطه‌ای و نوعدوستی به عنوان متغیّر درون‌زاد، در نظر گرفته شد. شرکت کنندگان پژوهش شامل 183 نفر از دانشجویان دوره کارشناسی دانشگاه شیراز بودند که در سال تحصیلی 1391 مشغول به تحصیل بودند. این دانشجویان با روش نمونه‌گیری خوشه‌ای چند مرحله‌ای انتخاب شدند. برای اندازه‌گیری متغیّرهای پژوهش، از پرسشنامۀ رفتار نوعدوستانه کارلو و راندل(2002)، پرسشنامۀ مسئولیت‌پذیری مرگلر، اسپنسر و پتون(2007) و مقیاس فردگرایی و جمع‌گرایی سیواداس، بروولد و نلسون(2008)، استفاده شد. به منظور بررسی ساختار ارتباطی متغیّرهای موجود در الگوی مورد نظر و میزان قدرت پیش‌بینی کنندگی متغیّر برون‌زاد ارزشهای فرهنگی و متغیّر واسطه‌ای مسئولیت‌پذیری، روی متغیّر درون‌زاد نوعدوستی، از روش آماری تحلیل مسیر با استفاده از رگرسیون چندگانه به روش متوالی همزمان بر اساس مراحل بارون و کنی استفاده شد. یافته‌ها: نتایج تحلیل مسیر الگوی پژوهش نشان داد که مسئولیت‌پذیری، نقش واسطه‌ای در رابطۀ بین فردگرایی و نوعدوستی دارد، ولی نقش واسطه‌ای در رابطۀ بین جمع‌گرایی و نوعدوستی ندارد و جمع‌گرایی فقط به طور مستقیم نوعدوستی را پیش بینی می‌کند. نتیجه‌گیری:  با توجه به روند سریع و رو به گسترش تکنولوژی و تأثیر بر فرهنگ جامعه، قبل از اینکه فرهنگ بیگانه (فردگرایی لیبرالیسمی) در جامعه اسلامی ما نهادینه گردد، برنامه ریزی و آموزش افراد مطابق با دیدگاه اسلام (فردگرایی همراه با مسئولیت پذیری) ضروری می باشد.