نقش ادریسیان در توسعه یک‌جانشینی، شهرسازی و شهرنشینی در شمال افریقا

پژوهش حاضر با رویکرد توصیفی ـ تحلیلی و با هدف تبیین علل و عوامل حمایت ادریسیان از یک‌جانشینی، شهرسازی و شهرنشینی در شمال افریقا و هم‌چنین بررسی مهم‌ترین اقدامات آنان در این زمینه انجام شده است. بر اساس یافته‌های پژوهش، ایجاد امنیت، ثبات سیاسی و پشتوانه‌سازی مالی در امر دولت‌سازی، دولت‌داری و حکومت‌داری، پایتخت‌گزینی، جذب، ادغام و اسکان قبایل مختلف در بافت شهری، انتخاب مکان و شهرهایی با موقعیت استراتژیک و ژئوپولتیک در برابر خوارج اباضیه و صفریه و دولت‌های ضد‌شیعی بنومدار و بنی­رستم، رصد مناطق مهم و استراتژیک مغرب­الاقصی و مغرب الاوسط، در نظر گرفتن مسائل جغرافیایی و سیاسی از جمله ابعاد مسافتی برای دست‌رسی آسان‌تر به مناطق مختلف شمال افریقا و حمایت از گروه‌ها و جمعیت­های یک‌جانشین و شهرنشین در برابر نیروهای عشیره­ای و قبیله­ای خوارج، مهم‌ترین علل و عوامل حمایت آل‌ادریس از یک‌جانشینی، شهرسازی و شهرنشینی بوده است. از این رو، تأسیس و ساخت شهرهای تجاری ـ سیاسی هم‌چون فاس و اسکان قبایل مختلف، تأسیس مسجد، ضرب سکه، ایراد خطبه و برپایی مجالس سخنرانی در میادین و مساجد شهری، تأسیس کارگاه­های روغن­کشی،‌ دباغی و صابون­سازی، حمایت از مالکیت خصوصی در شهرها، حفر چاه‌های آب، خرید زمین، توسعه کشاورزی، باغات و بافت شهری، از مهم‌ترین اقداماتی هستند که آل‌ادریس در این جهت انجام دادند.