نظام پایتختی ایران در عصر سلجوقیان: با تأکید بر دارالملک‌های کرمان

author

Abstract:

پایتخت رکن اساسی در امور اقتصادی، سیاسی، اداری، و حتی فرهنگی و اجتماعی در تاریخ ایران بوده و عوامل گوناگون، ساختار و نظام اداری پایتخت را شکل می‌داده است. علاوه بر ویژگی‌های جغرافیایی، اقتصادی، سیاسی، اجتماعی، ژئوپلیتیکی و اداری کشور، شهرها نیز بنا به دلایل گوناگونی برای دوره‌ای کوتاه یا بلند، مقام پایتختی خود را به تجربه می‌گذاشتند، اما حکومت‌ها نیز تحت تأثیر عواملی چند در انتخاب، توسعه و ساخت و ساز پایتخت‌ها و البته در مقیاس‌ها و ویژگی‌های گوناگون نقش مهمی داشتند. سلجوقیان به تعبیری قلمرو جغرافیایی ایرانشهر (ایران‌زمین) را در دوره‌ی اسلامی به خطوط دوره‌ی باستانی آن نزدیک کردند؛ قلمرو وسیع؛ همانند دوره‌ی هخامنشیان، لزوم تمرکز قدرت در پایتختی بزرگ به عنوان مرکز اصلی حکومت و پایتخت‌های توأمان دیگر را به سان مراکز کوچک قدرت در پی داشت. نیشابور، ری، اصفهان، مرو، قونیه، کرمان، همدان، یزد و شیراز همراه با چندین شهر دیگر مرکز حکومت و اقتدار سلجوقیان بزرگ، سلاجقه‌ی آناتولی، قاوردیان (سلاجقه‌ی کرمان) و اتابکان بودند. نظام اداری دوره سلجوقیان مُبدع و ادامه‌دهنده‌ی شیوه‌هایی در اداره‌ی این مراکز قدرت بودند. آنان هم با بهره‌گیری از سنت‌ها و نظام پایتختی در ایران که میراث باستانی آن از طریق حکومت‌هایی چون آل بویه به سلجوقیان رسیده بود و هم با روش توزیع قدرت در پایتخت‌ها، توأمان با اقتدار پایتخت بزرگ و باشکوهی چون اصفهان، نظام پایتختی خود را سامان دادند. این مقاله بر آن است تا نظام پایتختی ایران در عصر سلجوقی را با تأکید بر پایتخت‌های چندگانه‌ی سلاجقه‌ی کرمان مورد بررسی قرار دهد تا عوامل و الگوهای انتخاب، توسعه‌ی کالبدی و رشد اجتماعی، فرهنگی، اقتصادی، اداری ـ سیاسی و اهمیت و جایگاه شهرها را در آن دوره از منظر نظام پایتختی تحلیل کند.

Upgrade to premium to download articles

Sign up to access the full text

Already have an account?login

similar resources

نظام پایتختی ایران در عصر سلجوقیان: با تأکید بر دارالملک های کرمان

پایتخت رکن اساسی در امور اقتصادی، سیاسی، اداری، و حتی فرهنگی و اجتماعی در تاریخ ایران بوده و عوامل گوناگون، ساختار و نظام اداری پایتخت را شکل می داده است. علاوه بر ویژگی های جغرافیایی، اقتصادی، سیاسی، اجتماعی، ژئوپلیتیکی و اداری کشور، شهرها نیز بنا به دلایل گوناگونی برای دوره ای کوتاه یا بلند، مقام پایتختی خود را به تجربه می گذاشتند، اما حکومت ها نیز تحت تأثیر عواملی چند در انتخاب، توسعه و ساخت...

full text

اثر بربرین در تنظیم آستروسیتهای Gfap+ ناحیه هیپوکمپ موشهای صحرایی دیابتی شده با استرپتوزوتوسین

Background: Diabetes mellitus increases the risk of central nervous system (CNS) disorders such as stroke, seizures, dementia, and cognitive impairment. Berberine, a natural isoquinolne alkaloid, is reported to exhibit beneficial effect in various neurodegenerative and neuropsychiatric disorders. Moreover astrocytes are proving critical for normal CNS function, and alterations in their activity...

full text

اثر بربرین در تنظیم آستروسیتهای Gfap+ ناحیه هیپوکمپ موشهای صحرایی دیابتی شده با استرپتوزوتوسین

Background: Diabetes mellitus increases the risk of central nervous system (CNS) disorders such as stroke, seizures, dementia, and cognitive impairment. Berberine, a natural isoquinolne alkaloid, is reported to exhibit beneficial effect in various neurodegenerative and neuropsychiatric disorders. Moreover astrocytes are proving critical for normal CNS function, and alterations in their activity...

full text

تأثیر معماری ایران بر بناهای آرامگاهی در عصر سلجوقیان رم

ایران در طول تاریخ اسلام  و به‌خصوص عصر سلجوقی همواره یکی از مراکز اصلی هنر اسلامی بوده است. از سوی دیگر عثمانی‌ها در زمینه معماری با الهام از هنر ایران و بیزانس، گام‌های بزرگی برداشته‌اند. به‌دلیل همجواری ایران و عثمانی و نیز تبادلات فرهنگی و وجوه مشترک حکومتی، هنر و معماری این دو سرزمین از یکدیگر ایده گرفته و تشابهاتی دارند. هدف مقاله بررسی تطبیقی شاخصه‌ها و عناصر معماری بناهای یادمانی و آرام...

full text

مدیریت ایدئولوژیک افکار عمومی در عصر سلجوقیان با تأکید بر مسئله مشروعیت

افکارعمومی به معنای نوعِ نگرش گروه‌های مختلف، همچون نیرویی مؤثّر در عرصه سیاست و اجتماع ایفای نقش می‌کند. لذا هر نظامی، لاجَرَم اقدام به جلب حمایت افکارعمومی می‌نماید. پژوهش حاضر در پی آن است تا ساز و کار دولت سلجوقی را برای مدیریت ایدئولوژیک افکار عمومی جامعه در جهت مشروعیت‌بخشی به قدرت غالب خود معلوم سازد. لذا با عنایت به داده‌های تاریخی و توصیف و تحلیل آنها، به شناسایی و استخراج ابزارها و تلاش‌ه...

full text

دارالبِطّیخ در عصر سلجوقیان

شناخت محلّات اصفهان و تغییر بافت و ساختار آن در گذر زمان کار ساده‌ای نیست. حکومت‌هایی که در این شهر فرمانروایی داشته‌اند آثار تاریخی و ارزشمند زیادی از خود به جا نهادهاند، هر که از ایرانی و غیر ایرانی، به اصفهان رسیده آن  را بهترین سکونتگاه برای خود یافته و رحل اقامت در آن افکنده و بسیاری در همین‌جا رخ در نقاب خاک کشیده‌اند. نویسندۀ این مقاله، هنگام مطالعۀ تاریخ مختصر اصفهان، اثر ندیم الملک، به ...

full text

My Resources

Save resource for easier access later

Save to my library Already added to my library

{@ msg_add @}


Journal title

volume 3  issue 10

pages  29- 48

publication date 2012-03

By following a journal you will be notified via email when a new issue of this journal is published.

Keywords

No Keywords

Hosted on Doprax cloud platform doprax.com

copyright © 2015-2023