نبوغ و نقش آن در اندیشه‌ی آرتور شوپنهاور

نبوغ در زیباشناسی مدرن، از جایگاه بسیار ویژه‌ای برخوردار است. اگر‌چه این مفهوم در ابتدا از دلالت معنایی بسیار گسترده‌ای برخوردار بوده است، اما معنای آن در قرن هفدهم و هجدهم محدود می‌شود و تا اندازه‌ی زیادی منحصر به مباحث زیباشناختی می‌گردد. غالب متفکرانی که در نظام زیباشناختی خود به این مفهوم پرداخته‌اند آن را قریحه‌ی ابداعی می دانند که منجر به خلق اثر هنری جدید می گردد. نبوغ یک مفهوم کلیدی در فلسفه‌ی شوپنهاور است. او بعد از اینکه شرارت عالم را اثبات می‌نماید و راه نجات را اعراض از اراده معرفی می‌کند، یکی از روش‌های این اعراض را نبوغ و محصول استثنایی آن یعنی هنر، می‌داند. تبیین جایگاه نبوغ در نظام فلسفی شوپنهاور مساله‌ی اصلی این نوشتار است. در ذیل همین عنوان تلاش می‌شود تا به این سوال پاسخ داده شود که معنای مورد نظر شوپنهاور از نبوغ و تفاوت آن با معانی شناخته شده چیست؟ به نظر می‌رسد که شوپنهاور در مقایسه با اندیشمندان دیگر معنای گسترده تری به نبوغ حمل می‌نماید و در پرتو همین امر کارکردهای ذوق (یا همان قوه‌ی داوری) را نیز به آن نسبت می‌دهد. همین امر حاکی از آن است که از نظر شوپنهاور داوری اثر نیز مستلزم ابداع است و از همین روی باید به نبوغ واگذار گردد. نبوغ قوه‌ای طبیعی، غیر قابل آموزش و در مقابل عقل است.