میزان بروز خونریزی‌های تاخیری مغزی پس از ترومای سر و عوامل مرتبط با آن در بیماران بستری در بیمارستان امداد سمنان 83-1381

 زمینه و هدف: خونریزی های تاخیری مغز پس از تروما (DTICH) یکی از انواع خونریزی های مغزی می باشد که بعد از 6 ساعت اول پس از ضربه به سر اتفاق می افتد و در سی تی اسکن اولیه ای که در 6 ساعت اول پس از ضربه از بیمار به عمل می آید مشاهده نمی شود. از آن جایی که DTICH یکی از مهمترین عوامل صدمات ثانوی مغزی در بیماران باترومای سر می باشد و با توجه به این نکته که DTICH در صورت تشخیص به موقع به خوبی قابل درمان بوده و در صورت درمان سریع از میزان مرگ و میر و ناتوانی در این بیماران به طور قابل توجه ای کاسته می شود و همچنین تشخیص این مورد از نظر منع تجویز داروی ضد انعقادی به بیماران یاد شده بسیار مهم است، این مطالعه جهت بررسی فراوانی عوامل مرتبط با بروز DTICH طرح ریزی شد.روش کار: مطالعه حاضر از نوع مورد شاهدی بود که در مرکز ترومای استان سمنان انجام شد. در این مطالعه کلیه بیماران با ضربه به سر مراجعه کننده به این مرکز از تاریخ 81/7/1 لغایت 83/12/30 مورد بررسی قرار گرفتند. بیمارانی که سی تی اسکن اولیه بدون خونریزی مغزی داشته و بنا به ضرورت، حداقل شش ساعت بعد از تروما از آنان سی تی اسکن مجدد اخذ شده بود و در سی تی اسکن مجدد، دچار هماتوم شده بودند تحت عنوان DTICH وارد مطالعه شدند. همچنین 40 نفر از بیمارانی که در طی مدت پژوهش دچار ضربه به سر شده بودند، امادر بررسی های به عمل آمده خونریزی اولیه و تاخیری مغزی نداشتند بعنوان شاهد انتخاب شدند.گروه شاهد از نظر سن و جنس با گروه مورد مطالعه، همسان سازی شدند. سپس ضمن تعیین میزان بروز DTICH در کل بیماران با هماتوم، ارتباط بعضی عوامل خطر شامل سردرد، له شدگی مغزی، شکستگی جمجمه، کاهش سطح هوشیاری و شدت ضربه وارده به سر در دو گروه، مورد بررسی قرار گرفت. سپس کلیه داده ها با استفاده از آزمون مجذور کای و محاسبه نسبت شانس(odds ratio) مورد بررسی و تحلیل قرار گرفت.یافته ها: بررسی ها نشان داد که فراوانی DTICH 10/6% بوده و بین بروز DTICH و شکستگی جمجمه،کاهش سطح هوشیاری (p<0/002)، له شدگی و شدت ضربه (p<0/001)، ارتباط معنی داری وجود دارد (0/001=p). اما بین رخداد DTICH و سر درد مقاوم ارتباط معنی‌داری به دست نیامد.نتیجه گیری: مواردی مانند شکستگی جمجمه، له شدگی، شدت ضربه و همچنین رخداد وقایعی مانند کاهش سطح هوشیاری در بیماران باترومای سر که در سی تی اسکن اولیه آنان هماتوم مغزی مشاهده نمی شود، می تواند علامت خطری برای بروز DTICH در بیمار باشد.