مکان‌یابی پایگاه‌‌های اسکان اضطراری با توجه به نقش ساختمان‌های تأثیرگذار (محلۀ چیذر تهران)

مقدمه: با توجه به اینکه وقوع زلزله‌‌های شدید همواره باعث بی‌سرپناه شدن جمعیت زیادی می­شود، لذا اولین و مهم­ترین نیاز اساسی آسیب­دیدگان زلزله داشتن یک سرپناه است. این تحقیق با هدف ارائه­ الگویی برای تخصیص پایگاه­‌های اسکان اضطراری موجود در محله برای زلزله‌زدگان و با درنظرگرفتن نقش ساختمان‌های تأثیرگذار انجام شده است. روش: این پژوهش به لحاظ ماهیت مطالعه از نوع موردی (محلۀ چیذر در منطقۀ یک شهرداری تهران) و به لحاظ هدف از انواع پژوهش­‌های کاربردی است. برای ارزیابی آسیب‌پذیری و تخمین خسارات، تلفات، مجروحان و بی­سرپناهان احتمالی از روش‌ جایکا (JICA)، کوبرن اسپنس و منصوری و نیز منحنی­‌های شکنندگی­ جایکا و برای برآورد ظرفیت اسکان و تأمین نیاز‌های اولیه بی­سرپناهان احتمالی از استاندارد‌های اسفیر استفاده ‌شده است. یافته­ها: در ارزیابی ساختمان‌های محلۀ مورد نظر مشخص شد که 32 درصد آسیب­پذیری اندک، 6 درصد آسیب‌پذیری متوسط و 33 درصد آسیب‌پذیری نسبتاً بالا و 29 درصد باقی‌مانده که مصالح بنایی هستند، آسیب‌پذیری بالایی دارند. پس از شناسایی فضا‌های باز، مناسب‌ترین مکان­‌ها براساس دسترسی مناسب­تر و دوری از ساختمان‌های خطرآفرین انتخاب و ظرفیت هر یک تخمین زده شد و با توجه به جمعیت افراد بی­سر­پناه و فاصله پایگاه­‌های اسکان از محل سکونت، به افراد بی‌سرپناه تخصیص داده و پس ‌از آن تأمین غذا و نیاز‌‌های اولیه برآورد شد. نتیجه­گیری: با توجه به نتایج، بیشترین تعداد افراد بی‌سرپناه مربوط به بخش جنوبی محلۀ چیذر می­باشند که بافتی فرسوده و ساختمان‌های بنایی دارد. با توجه به اینکه بین فضای مسکونی آسیب­پذیر و فضا‌های باز محله فاصلۀ زیادی وجود دارد، لذا ایجاد یا اصلاح راه‌های دسترسی مناسب بین محل‌های مسکونی و فضا‌های باز امری ضروری است. در ضمن، برخی از فضا‌های باز محله به بخش خصوصی تعلق دارد و باید قبل از وقوع زلزله برای کسب توافق و استفاده در شرایط اضطراری با صاحبان این فضا‌ها مذاکره‌هایی انجام شود.