موانع و عوامل موثر بر اجرای بهینه قانون مالیات بر ارزش‌افزوده (مطالعه موردی استان زنجان)

هدف پژوهش حاضر بررسی جامع موانع و عوامل موثر بر اجرای بهینه قانون مالیات بر ارزش‌افزوده و ارائه مدل مناسب با استفاده از روش مدل‌سازی معادلات ساختاری است. جامعه آماری مورد مطالعه در این پژوهش، مودیان و کارشناسان امور مالیاتی استان زنجان است. با بررسی مبانی نظری مرتبط و مرور پژوهش‌های پیشین، موانع و عوامل موثر بر اجرای بهینه قانون مالیات بر ارزش‌افزوده تعیین شد که توسط خبرگان مورد تایید قرار گرفت. موانع موجود در اجرای بهینه قانون مالیات بر ارزش‌افزوده در چهار گروه اصلی موانع ساختاری، موانع اجرایی، موانع فرهنگی، موانع  اقتصادی و سیاسی و عوامل موثر بر اجرای بهینه این قانون نیز در چهار گروه اصلی عوامل منابع انسانی، عوامل مودیان مالیاتی، عوامل سیستم مالیاتی و عوامل قانونی طبقه‌بندی شد. سپس پرسش‌نامه‌ها بین مودیان و کارشناسان امور مالیاتی توزیع شد و داده‌های به‌دست آمده از طریق نرم‌افزار SPSS و Amos مورد تجزیه‌وتحلیل قرار گرفت. یافته‌های پژوهش موید این است که موانع ساختاری، موانع اجرایی، موانع فرهنگی، موانع اقتصادی و سیاسی و عوامل منابع انسانی، عوامل مودیان مالیاتی، عوامل سیستم مالیاتی و عوامل قانونی رابطه مثبت و معناداری با اجرای بهینه قانون مالیات بر ارزش‌افزوده دارند. بنابراین، بر اجرای بهینه قانون مالیات بر ارزش‌افزوده تاثیرگذار هستند. نوآوری پژوهش حاضر این است که طیف گسترده‌ای از موانع و عوامل موثر بر اجرای بهینه قانون مالیات بر ارزش‌افزوده را شناسایی و رتبه‌بندی می‌کند. در راستای اقتصاد مقاومتی و در شرایط تشدید تحریم‌ها، شناسایی موانع و عوامل موثر بر اجرای بهینه قانون مالیات بر ارزش‌افزوده می‌تواند گام موثری در افزایش وصولی‌های این مالیات و کاهش وابستگی دولت به منابع نفتی باشد.