مقایسۀ مسألۀ «نجات» در دو مکتب بودایی مادیَمیکه و شین‌‌شو جودو

یکی از مهم‌‌ترین آموزه‌‌های دین بودا، مسأله رنج در زندگی انسان است. بودیزم اساساً به‌‌دنبال نجات انسان از رنج است. تعالیم اولیۀ بودا راه رهایی از رنج را آگاهی صرف از وجود رنج می‌‌دانست؛ اما با گسترش بودیزم در میان فرهنگ‌‌های مختلف و بسط اجتماعی آن، مکاتب مختلفی از بودیزم شکل گرفت که مسأله رنج و راه رهایی از آن را به‌‌گونۀ دیگری نسبت‌‌به تعالیم اولیۀ بودا تبیین می‌‌کردند. این مقاله در پی پاسخ به این پرسش است که راه نجات انسان از چرخۀ رنج چیست؟ پاسخ این پرسش در دو مکتب مهم بودایی مادیمیکه و شین‌‌شو جودو بررسی شده‌‌است. در این پژوهش مفهوم نجات و نحوۀ دست‌‌یابی به آن و همچنین عوامل مؤثر در کسب آن در این دو مکتب بررسی شده‌‌است. نتایج حاصل از این پژوهش که به روش توصیفی و مقایسه‌‌ای انجام شده‌‌است نشان می‌‌دهد که در مکتب مادیمیکه، نیروانه بدون وصول به معرفت برتر محقق نمی‌‌شود. این نوع از معرفت را ناگارجونا «شونیاته» می‌‌نامد که انسان با نفی معرفت نسبی آن را کسب می‌‌کند؛ اما در مکتب شین‌‌شو راه نجات انسان تکرار خالصانۀ ذکر نام «آمیدا»ست و نه هیچ عمل دیگری. در مکتب شین، انسان باید تنها با تکرار ذکر آمیدا خود را شایستۀ لطف او کند.