مقایسۀ شخصیت در رمان «سووشون» و «کریستین و کید»

در دهۀ چهل، همزمان با حوادث سیاسی - اجتماعی و تحولات فرهنگی در ساختار جامعۀ ایرانی، ادبیات داستانی نیز متناسب با آن تحولات، دستخوش تغییراتی می‌شود و آثاری متنوع، ماندگار و جدید در عرصۀ داستان‌نویسی ایران، پدید می‌آید. نویسندگان این دهه در مقایسه با دوره‌های قبل، شیوه‌های هوشمندانه‌ و شکل-یافته‌تری در نگارش خود به کار می‌برند. در سال‌های پایانی این دهه سیمین دانشور با رمان «سووشون» و هوشنگ گلشیری با رمان‌های «شازده احتجاب» و «کریستین و کید» با سبک و شیوه‌ای متفاوت، جلوۀ تازه‌ای به ادبیات داستانی ایران می‌بخشند. دانشور در رمان سووشون با سبکی رئالیستی و متناسب با فضای واقعی جامعۀ ایرانی در بستری تاریخی، با خلق شخصیتی انقلابی و مسئله‌دار تصویری واقع‌نمایانه از شخصیتی عمل‌گرا و معترض، را نشان می‌دهد. همزمان با دانشور، گلشیری با سبکی متفاوت در فرم و محتوا و به شیوۀ داستان‌های مدرن و رمان‌های نو در فرانسه، گونه‌ای دیگر از شخصیت‌پردازی را خلق می‌کند. شخصیت‌های گلشیری در این رمان‌ها انسان‌هایی درون‌گرا، منفعل، ناتوان و سرگشته‌اند که در کنش و عملکرد هیچ سنخیتی با قهرمان رمان سووشون ندارند. در این مقاله برآنیم تا با لحاظ برخی تفاوت‌ها و تشابهات، قهرمان سووشون را منطبق با قهرمان مسئله‌دار لوکاج و گلدمن معرفی کنیم و همچنین نشان دهیم که شباهت‌های بسیاری در شیوۀ پرداختن به شخصیت داستانی بین آثار نویسندگان فرانسوی رمان نو و شخصیت‌های رمان «کریستین و کید» وجود دارد و همچنین دلایل تفاوت در شیوۀ شخصیت پردازی این دو نویسندۀ هم‌عصر را نمایان سازیم.